Bijna twee jaar na zijn contourenbrief, waarin hij zijn plannen voor een nieuw stelsel ontvouwde, presenteerde Dekker vrijdag zijn midterm review. ‘Het nieuwe stelsel krijgt inmiddels stap voor stap vorm, in nauwe samenwerking met alle betrokken partijen en op basis van inzichten uit pilots en onderzoeken’, schrijft hij.
De plannen van Dekker bestaan uit drie hoofdmaatregelen: versterking van de eerste lijn, invoering van rechtshulppakketten die advocaten deels moeten vervangen en ‘heropvoeding’ van overheidsinstituten zodat die minder vaak tegen burgers procederen.
Volgens Dekker gaat het met zowel met de eerste als de laatste hoofdlijn volgens plan. Zo is het het aantal zaken in het bestuursrecht de afgelopen twee jaar al met ruim 10 procent gedaald. De invoering van rechtshulppakketten gaat echter moeizamer.
Rechtshulppakketten
Eerder dit jaar bleek al dat het niet te verwachten is dat goedkopere, alternatieve
rechtshulppakketten advocaten zomaar kunnen vervangen. Zo dat al lukt dan verschillen de kosten van deze alternatieve pakketten naar verwachting minder van de inzet van een advocaat dan eerder ingeschat.
Wel is doelmatigheidswinst te verwachten, onder meer omdat advocaten straks geen eigen bijdrage meer hoeven te innen.
Nieuw is volgens Dekker dat recente cijfers van de Raad voor Rechtsbijstand aantonen dat de instroom lager uitvalt, waardoor de overheid minder hoeft te betalen aan rechtsbijstand. Deze cijfers worden echter mogelijk beïnvloed door de coronacrisis.
Vooravond
Het eerdere beeld blijft dan ook overeind, meent Dekker. ‘Ook de geactualiseerde doorrekeningen laten zien dat het geheel aan maatregelen van de modernisering nog altijd ruimte biedt voor een vergoeding voor advocaten die 10 tot 20 procent hoger is dan de vergoeding die advocaten nu gemiddeld per uur krijgen volgens de berekeningen van de commissie-Van der Meer.’
Volgens de bewindsman lukt het steeds beter om het nieuwe idee van rechtshulppakketten te concretiseren. ‘Nu het kwaliteitskader rond rechtshulppakketten in de steigers staat en een eerste aanzet is gemaakt voor de indeling van een aantal rechtshulppakketten, staan we aan de vooravond van de vormgeving van rechtshulppakketten.’
De Raad voor Rechtsbijstand zal de rechtshulppakketten samen met professionals verder uitwerken, aldus Dekker. ‘Het streven is dat de inzet van een specialist (rechtshulppakket), gecombineerd met de laagdrempelige toegang, straks een naadloze oplossingsroute vormt voor de rechtzoekende. Daarbij staat het belang van deëscalatie en het bereiken van een duurzame oplossing steeds centraal.’
Andere naam
Dekker stelt echter vast dat het rechtshulppakket inmiddels een negatieve lading heeft gekregen. Hij gaat dan ook op zoek naar een andere naam. ‘Wel constateer ik dat de term rechtshulppakketten uiteenlopende associaties oproept. Ik zal met de partijen in het stelsel zoeken naar een alternatieve benaming die recht doet aan de wijze waarop we de inzet van specialistische hulp binnen de oplossingsroutes voor rechtzoekenden willen gaan vormgeven.’
