Het thuisfront, collega’s en clientèle moeten ons de komende maanden missen in verband met ‘het project’. Samen met journaliste Nadette de Visser (The Daily Beast) volg ik, Elpiniki Kolokatsi, strafrechtadvocaat en sinds 2005 gevestigd te Amersfoort (Kolokatsi Advocaten), de komende tijd dé grote terrorismeprocessen van Europa, in Parijs en Brussel. Charlie Hebdo, de aanslag op de Thalys Amsterdam-Parijs, Bataclan, Zaventem en de Brusselse metro en een handvol andere zaken staan vanaf 2 september tot ver in 2021 op de rol.
Via mijn advocatenpraktijk kom ik vanaf 2014 in aanraking met uitreizigers, (vermeende) aanslagplegers en de kwestie rondom de repatriëring van de zg. IS-vrouwen en hun kinderen. De problematiek boeit mij buitengewoon: hoe is het mogelijk dat (veelal jonge) mensen uit ons midden kiezen voor het jihadistisch gedachtengoed en de daad bij het woord voegen? Hoe gaat het Westerse rechtssysteem om met terrorisme van eigen bodem? Wat gebeurt er op de zitting en daar omheen? Dragen de rechtszaken bij aan enige vorm van rechtsherstel, voor de slachtoffers en de maatschappij? Hoe wegen de rechters het belang van vergelding en preventie af tegen de mogelijkheid tot rehabilitatie van de verdachten? Is rehabilitatie überhaupt mogelijk? De antwoorden op deze en andere vragen worden later verwerkt in een afzonderlijk artikel voor het Advocatenblad.
Cour d’Assises spécialement composée
De komende tijd blog ik geregeld over onze belevenissen tijdens en rondom de behandeling van de zaak Charlie Hebdo. Die wordt gedaan door de ‘Cour d’Assises spécialement composée’, een vijfkoppige rechtbank die louter terrorismezaken behandelt met een minimale strafbedreiging van 10 jaar.
Normaal gesproken zetelt deze rechtbank in het oude gerechtsgebouw in het centrum van Parijs. Voor dit monsterproces, met o.a. elf (aanwezige) verdachten, veertien deskundigen, bijna tweehonderd benadeelde partijen, vijftig zittingsdagen, 94 advocaten en 144 getuigen plus veel media, is de zitting verplaatst naar het nieuwe gerechtsgebouw, een glazen blokkendoos in Batignolles, in het noordwesten van Parijs.
De flamboyante Isabelle Coutant-Peyre, advocaat van hoofdverdachte Ali Riza Polat, die levenslang riskeert voor medeplichtigheid en deelneming terroristische organisatie, trekt al meteen van leer tegen de verhuizing. Ze vraagt om een tussenvonnis waarin wordt gemotiveerd waarom de zaak is verplaatst. Daarbij neemt zij meteen de gelegenheid te baat te wijzen op het feit dat de aanslagen het product zijn van compleet falende veiligheidsdiensten, die de aanslagplegers al maanden volgden voordat zij toesloegen.
Saillant detail: tegen de instructies van de voorzitter in doet de advocaat haar mondkapje af als zij het woord neemt en weigert dat weer op te zetten. De president van de rechtbank van Parijs zal zich daar nog over buigen, om daar later op terug te komen.
Mr. Coutant-Peyre is overigens de advocaat (én echtgenote) van Ilich Ramírez Sánchez aka Carlos the Jackal, o.a. verantwoordelijk voor de gijzeling van de OPEC-ministers in Wenen in 1975 en drie maal veroordeeld tot levenslang voor diverse aanslagen in Parijs en Marseille. Zij is gespecialiseerd in het verdedigen van terroristen. Het merendeel van de overige advocaten staat aan het begin van hun carrière. Zij maken deel uit van het neusje van de zalm van de Parijse Balie en worden toegevoegd bij wijze van ‘maatschappelijke dienstplicht’, een erekwestie in Frankrijk.
Medeplichtigen
Aangezien de meeste aanslagplegers zijn omgekomen, staan vooral hun medeplichtigen en handlangers terecht, die er van beschuldigd worden wapens en munitie, explosieven, financiële middelen en andere logistieke ondersteuning bij de aanslagen geleverd te hebben. Hamvraag is of zij wetenschap hadden van de op handen zijnde aanslagen en/of zij het jihadistisch gedachtegoed van hun klanten deelden. Hoewel dit volgens Franse jurisprudentie niet hoeft komen vast te staan om tot een veroordeling voor terrorisme te komen. Bewijs voor het willen en wetens aanvaarden van de aanmerkelijke kans dat een aanslag zou kunnen worden gepleegd is voldoende voor een veroordeling.
Het is onmogelijk alle zittingsdagen live te volgen, maar we proberen de ‘kersen op de taart’ er uit te pikken. Te beginnen met de het bijwonen van de behandeling van de persoonlijke omstandigheden (die in het Franse systeem voor de behandeling van de feiten komen) van de hoofdverdachte, a.s. vrijdag. Behalve de hoofdverdachte zelf zal ook zijn reclasseringsambtenaar ondervraagd worden. Meer daarover in het volgende blog.
