De Bredase advocaat Gerben van de Corput (49) doet zelf de deur open. Handen schudt hij ook nog altijd, als cliënten daar prijs op stellen. ‘Ik dring mijn mening niet op.’
Samen met zijn vrouw vormt hij Lexion Advocaten. Zij doet veel strafrecht, hij ondersteunt middenstanders bij hun juridische beslommeringen. Maar sinds dit voorjaar vertegenwoordigt hij ook Viruswaarheid, voorheen Viruswaanzin. De stichting was dit jaar veel in het nieuws met rellen rond verboden demonstraties en influencers die opriepen tot verzet (‘free the people’). Wat minder aandacht kregen de rechtszaken over mondkapjes en coronatests.
Van de Corput heeft niets met de complottheorieën waarmee Viruswaarheid vaak wordt vereenzelvigd. ‘Ik distantieer me van wappies die op straat en op sociale media tekeergaan. Mijn cliënt stelt gewoon vragen. Maar het RIVM en het OMT reageren niet eens. Mijn processtukken zijn zorgvuldig onderbouwd en gedocumenteerd. Daar staat geen onzin in. Die lezen de critici niet.’
Carnaval
Afgelopen februari zag Van de Corput zijn kinderen nog gewoon meelopen in de carnavalsoptocht. Breda werd in de dagen en weken daarna een van de brandhaarden. ‘Eerst nam ik de lockdown serieus. We hadden de beelden uit Italië gezien. Ik hield me netjes aan de regeltjes. Behalve het thuiswerken, want hier op kantoor is ruimte genoeg. De videozittingen vond ik geen succes. De Rechtspraak is heel erg bezorgd over haar eigen personeel, terwijl ik me met cliënten voor één cameraatje moet verdringen. Toen heb ik de knop maar omgezet. Ik ken zelf niemand die corona heeft gekregen. Dat maakt het ook surrealistisch.’
Hij was opgelucht toen de cijfers gingen dalen. ‘Het killervirus was minder gevaarlijk dan we dachten, maar toch bleven de beperkingen van kracht.’ Toen benaderde Viruswaanzin-oprichter Willem Engel hem voor een eerste kort geding. De familie Engel kende Van de Corput van de Fort Oranje-zaak. Een failliete cliënt belandde in een stacaravan op die beruchte camping. Eigenaar van Fort Oranje was Cees Engel, huisjesmelker en vader van Willem. De gemeente Zundert wilde het broeinest van illegale activiteiten ontruimen en sluiten, hetgeen inmiddels ook is gebeurd.
‘Ik kwam er als curator voor mijn cliënt, maar werd al snel advocaat voor de meeste bewoners,’ zegt Van de Corput. ‘Fort Oranje was geen visitekaartje voor onze verzorgingsstaat. Er woonden ruim duizend mensen die nergens anders heen konden. De gemeente beloofde dat niemand dakloos zou worden en alle caravans zouden worden opgeslagen. Maar de meeste cliënten zijn spoorloos en hun bezittingen zijn vernietigd.’
Hij kreeg destijds ook te maken met Jeroen Pols, huisjurist van de camping en medeoprichter van Viruswaarheid. ‘Ze kenden mij dus als advocaat die het namens burgers opneemt tegen de overheid,’ zegt Van de Corput, ‘daar zijn er kennelijk niet veel van.’
YouTube
Sinds de tweede lockdown is Viruswaarheid gestopt met demonstraties en richt het zich nu helemaal op procederen. ‘Dat heeft zeker zin. De stichting was dit voorjaar de eerste die begon over het ontbreken van een wettelijke basis voor de maatregelen,’ claimt Van de Corput. ‘Met een kort geding heeft Viruswaanzin bevorderd dat er kritisch naar de noodwet is gekeken. En in een recente zaak gaf het RIVM bij de rechtbank toe dat er geen wetenschappelijke basis is voor de PCR-test. Nou, dat weten we dan ook weer.’
Toch zijn alle zaken sinds juni verloren. ‘Op dit moment [kan] niet worden vastgesteld wat de beste aanpak is voor de bestrijding van het coronavirus,’ overwoog de Haagse rechtbank, ‘Viruswaarheid c.s. pretenderen wel dat te weten, maar het siert de staat dat hij erkent niet honderd procent zeker te weten of de gekozen aanpak achteraf de beste zal blijken te zijn.’
In augustus diende een zaak tegen de tijdelijke mondkapjesplicht in een paar winkelstraten. ‘Zo’n onvrijwillig gedragsexperiment is in strijd met de Code van Neurenberg,’ zegt Van de Corput. Vergelijkingen met de oorlog wil hij verder vermijden. ‘Maar vaak leggen journalisten je woorden in de mond. Zo kreeg Willem Engel de vraag of hij het mondkapje zag als de nieuwe Jodenster. En als je straks niet gevaccineerd bent, mag je misschien niet meer in een ziekenhuis werken. Dan wordt er toch op basis van bepaalde kenmerken geselecteerd?’
Ook de media worden juridisch aangepakt. Viruswaarheid verloor een kort geding tegen YouTube, dat video’s verwijderde. Redacties van kranten en televisie worden regelmatig gesommeerd om te rectificeren. ‘Engel voelt zich gedemoniseerd en kan niet meer zonder beveiliging over straat.’
De verharding is over en weer. Ludieke acties zoals illegaal knuffelen lijken lang geleden. De NOS haalt logo’s van haar straalwagens, Kamerleden worden bedreigd en de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding waarschuwt voor een ‘radicale onderstroom’ van corona-ontkenners. ‘De NCTV heeft mijn cliënt desgevraagd laten weten daarmee niet specifiek Viruswaarheid te bedoelen,’ reageert Van de Corput. ‘Dat is leuk, maar ondertussen is de suggestie wel gewekt.’
Hij heeft zelf nooit demonstraties bezocht en laat de woordvoering in de media over aan Engel en Pols. Toch krijgt hij kritiek, ook van collega’s. ‘Een paar – nota bene – strafrechtadvocaten die twitteren dat ik deze cliënt niet zou mogen bijstaan. Zij hoeven mij echt niet te vertellen dat ik afstand moet bewaren. Die professionaliteit is er zeker.’
Ondertussen loopt ook zijn gewone mkb-praktijk door. ‘De horeca heeft het zwaar, dus ik heb het druk. De coronamaatregelen worden verkocht onder het mom van: baat het niet, dan schaadt het niet. Maar mijn cliënten schaadt het wel.’
In december vorderde Viruswaarheid opnieuw een verbod op de PCR-test. De voorzieningenrechter wees ook die eis af.
