Door de actuele landelijke rellen kreeg het Kamerdebat over het wetsvoorstel voor een extra taakstrafverbod bij geweld tegen hulpverleners en handhavers dinsdag en woensdag een onverwacht momentum. Alle fracties spraken hun ontzetting uit over de gebeurtenissen en onderstreepten nog eens de harde noodzaak dat er extra aandacht is voor het toenemend geweld tegen deze specifieke groep. ‘Het gaat om personen die bij de uitoefening van hun publieke taak geen stap terug kunnen doen’, gaf minister Grapperhaus van Justitie en Veiligheid zijn definitie. ‘Geweld tegen deze groep beoordelen we ernstiger en daar hoort ook een regel voor straftoemeting bij.’
In het wetsvoorstel wordt het rechters onmogelijk gemaakt in geval van geweld tegen hulpverleners en handhavers een zogeheten ‘kale’ taakstraf op te leggen. Dat wil zeggen een losse taakstraf die niet gecombineerd wordt met een onvoorwaardelijke gevangenisstraf. Daarmee wil het kabinet de norm stellen dat daders van geweld tegen politieagenten, ambulance- en brandweerpersoneel “als uitgangspunt achter de tralies gaan”, stelde minister Dekker voor Rechtsbescherming. Bij ernstige zeden- en geweldsmisdrijven geldt sinds 2012 al een vergelijkbaar taakstrafverbod.
Brede kritiek
Partijen aan linker- en rechterzijde van het politieke spectrum probeerden het wetsvoorstel tijdens het debat respectievelijk in te perken dan wel uit te breiden. ChristenUnie, GroenLinks, SP, 50Plus, PvdA en D66 dienden een amendement dat bepleit om het mogelijk te maken een taakstraf ook met een voorwaardelijke celstraf te combineren. ‘Die voorwaarden kunnen ook heel stevig zijn en het maakt een persoonsgerichte aanpak mogelijk’, aldus Michiel van Nispen (SP). ‘Wat werkt nu effectiever: een taakstraf van 240 uur samen met voorwaarden voor een gepaste behandeling, of een rechter die een celstraf van een dag oplegt omdat het moet?’
Stieneke van der Graaf (ChristenUnie) wees Dekker op de brede kritiek uit het werkveld op het al bestaande taakstrafverbod. Een keur aan organisaties heeft gepleit voor meer maatwerk en minder symboolpolitiek: ‘De Raad van State, de rechtspraak, de advocatuur en de reclassering, wilt u die adviezen allemaal in de wind slaan?’. Volgens Dekker kiest het kabinet juist bewust voor symboolpolitiek: ‘Symbolen doen er hier toe. Wanneer je afziet van de stelregel van onvoorwaardelijke celstraf verwatert dat te veel. Verder is er juist wel maatwerk mogelijk: rechters kunnen een taakstraf wel opleggen in combinatie met een onvoorwaardelijke celstraf en daarnaast kunnen ze een puur voorwaardelijke gevangenisstraf opleggen, met allerlei opties voor persoonlijke behandeling en begeleiding.’
Laveren
PVV-Kamerlid Lilian Helder beijverde zich juist voor een verdergaande uitbreiding van het taakstrafverbod. Zij diende een amendement in om het rechterlijk pardon af te schaffen in zaken rond geweld tegen hulpverleners en handhavers. ‘Dat zou consistent zijn. Het kabinet zegt zo weinig mogelijk uitzonderingen te willen inbouwen, dan moet je deze weg ook afsluiten.’ Dekker vindt dit voorstel te ver gaan: ‘Het komt maar zelden voor en het gaat om een generiek recht van de rechter.’ Door de politieke wind van beide kanten was het voor beide ministers “een kwestie van laveren”, aldus Dekker. Dat is gelukt: het wetsvoorstel is inmiddels door de Tweede Kamer aangenomen door een meerderheid van VVD, PVV, CDA, 50PLUS, SGP, Forum voor Democratie en lijst Krol. De genoemde amendementen kregen onvoldoende bijval. Het wetsvoorstel moet ook nog langs de Eerste Kamer.
