‘Het is nodig dat we tegen de antirechtsstatelijke punten ageren’
Sidney Smeets (45)
Advocaat bij Spong Advocaten in Amsterdam
Politieke partij: D66 – Plek op de kieslijst: 18
‘Het gaat op dit moment in de Tweede Kamer wat betreft wetgeving niet goed. Er zijn te weinig juristen met praktijkervaring. Het is niet voor niets dat advocaten, de NOvA en juristen in het algemeen de laatste jaren veel kritiek hebben geuit op wetsvoorstellen die door de Kamer zijn aangenomen. Er wordt alleen niet genoeg naar die kritiek geluisterd. Daarom wil ik de Tweede Kamer in. Ik wil niet aan de zijlijn blijven staan. D66 heeft rechtsstatelijkheid hoog in het vaandel. Een sterke rechtsstaat met een onafhankelijke rechtspraak waar mensen daadwerkelijk toegang tot hebben. Het is nodig dat we tegen de antirechtsstatelijke punten van met name de VVD ageren. Er is de laatste jaren bijvoorbeeld heel structureel afbreuk van de sociale advocatuur gepleegd.
D66 wil ook graag een constitutioneel hof. Een rechter moet gewoon aan de Grondwet mogen toetsen. Deze progressief liberale blik op de rechtsstaat is mij op het lijf geschreven. Ik wil ervoor zorgen dat er budget op de juiste plekken komt en dat wetgeving juridisch klopt. Zo moet er geld bij de sociale advocatuur, de rechtspraak en de politieorganisatie.
Daarnaast is er veel te doen op het gebied van het strafrecht en de omgang met minderheden: etnisch profileren, de omgang van politie met discriminatie, lhbti’ers die te maken hebben met geweld.
En neem wetgeving met betrekking tot slachtoffers: er wordt steeds gezegd dat slachtoffers meer rechten moeten krijgen, maar daar gaat het niet om. Slachtoffers hebben veel rechten. Deze worden alleen niet goed geëffectueerd omdat er te weinig budget en aandacht is. Ik verwacht dat we als D66 een goede kans hebben om groot te worden, zeker onder juristen. Als ik de eer heb om gekozen te worden, stort ik me daar met volle inzet op. Ik kan me voorstellen dat ik een paar uur per week pro-Deozaken blijf doen.’
‘De kwaliteit van wet- en regelgeving moet omhoog’
Marieke Nass (27)
Advocaat bij Nass & Nass Advocaten en Belastingadviseurs in Gulpen en Simpelveld
Politieke partij: CDA – Plek op de kieslijst: 30
‘Ik zou een jong Kamerlid zijn, maar qua ervaring ben ik niet meer zo jong. Ik ben sinds 2015 advocaat-ondernemer in een familiebedrijf en al langer actief in de lokale politiek in Zuid-Limburg.
Ik heb altijd gezegd dat ik naar Den Haag wil en dit is een goed moment. Vanuit mijn advocatenpraktijk zie ik met welke alledaagse problemen de burger wordt geconfronteerd. We leven met een bureaucratische overheid met veel onduidelijke en ontoegankelijke regelgeving en procedures. De kwaliteit van wet- en regelgeving moet omhoog. De arbeidswetgeving bijvoorbeeld is de laatste jaren op veel punten gewijzigd. Het is echt een rommel geworden. Een onwerkbare situatie voor de advocatuur en de werkgevers. Werkgevers hebben geen idee meer welke wetgeving op welk moment geldt en zelfs advocaten mijden de rechtbank omdat het onvoorspelbaar is wat de uitkomst zal zijn. Dat kan niet de bedoeling zijn.
Ander belangrijk thema is de sociale advocatuur. Ik heb een gecombineerde praktijk en ik vind het belangrijk dat het systeem behouden blijft en duurzaam is. Daarvoor moeten de vergoedingen omhoog. Ik ben geen voorstander van een volledige stelselherziening. Het huidige systeem zou moeten voldoen. Met wat verbeteringen en updates kun je veel bereiken. Stop het geld niet in dure stelselherziening, maar investeer direct in de sociale advocatuur.
Mijn focus ligt verder op het verkleinen van de kloof tussen samenleving en politiek, een rechtvaardige overheid, de jongere generatie, gelijke kansen voor mannen en vrouwen, familiebedrijven en het ondernemerschap. Daarnaast hoop ik over de brede linie een juridische blik te bieden. Het kan beter met het aantal juristen in de Kamer. Wanneer ik in de Kamer kom, zou ik de praktijk op termijn overdragen aan mijn vader en broers. Als advocaat-ondernemer kan dat niet van de ene op de andere dag.’
‘Er worden continu wetten aangenomen, maar de uitvoering is een bende’
Sébas Diekstra (40)
Advocaat bij Diekstra Van der Laan Advocaten in Leiden
Politieke partij: Code Oranje – Plek op de kieslijst: 8
‘Code Oranje heeft het ideaal om meer invloed bij de burger te leggen. Veel mensen voelen zich nu niet gehoord en willen graag betrokken worden. Ik mis ook nog te vaak de menselijke maat en concrete oplossingen om onnodig leed te voorkomen.
De afgelopen jaren heb ik vaak geprobeerd om bepaalde zaken voor elkaar te krijgen, bijvoorbeeld op het gebied van slachtofferrechten. Maar het is altijd met hangen en wurgen. Politici zien en voelen de problemen die voorkomen in de praktijk niet altijd en ze willen vaak pas meebewegen als er publiek ophef ontstaat.
Ook het falen van bewindspersonen op het justitiedepartement is een trigger om de politiek in te gaan. Er worden continu wetten aangenomen, terwijl de uitvoering van eerdere wetten nog te vaak ernstig tekortschiet. Bij de slachtofferloketten gaan veel zaken fout, slachtoffers worden niet geïnformeerd over invrijheidstelling van de verdachte of zittingen, dossiers worden niet verstrekt, officiersgesprekken worden niet of veel te laat ingepland. Als ik een rechtszaal inloop, is het altijd weer een verrassing waar wij als slachtofferpartij in de zaal terechtkomen. Er moet een goed evenwichtig stelsel komen waarin principieel is nagedacht over waar het slachtoffer en de nabestaande in het strafproces staan.
Verder zou ik een parlementaire enquête willen afdwingen rondom alle misstanden in de jeugdzorg. We falen nog altijd in het beschermen van onze kinderen.
Laatste speerpunt is Defensie. Na een beroepscarrière ben ik nog steeds actief als reservemajoor. Ik heb de afgelopen decennia aan moeten zien hoe de organisatie compleet is uitgehold. Daar moet een deltaplan voor komen waar ik me hard voor wil maken, want alles begint met veiligheid.
In de peilingen wordt Code Oranje nu gepeild op één à twee zetels. Mijn hoop is dat we minimaal drie zetels halen. Dat zou een goed begin zijn.’
‘Meer geld naar rechtsbijstand en de sociale advocatuur’
Don Ceder (31)
Sociaal advocaat bij Ceder Advocatuur en gemeenteraadslid in Amsterdam
Politieke partij: ChristenUnie – Plek op de kieslijst: 4
‘Ik ben ooit de advocatuur ingegaan omdat ik het verschil wilde maken. Met name voor mensen die in de knel zitten. Om diezelfde reden heb ik mij kandidaat gesteld voor de Tweede Kamer. Ik denk dat ik met mijn achtergrond en mijn ervaring in de advocatuur en de Amsterdamse politiek van toegevoegde waarde kan zijn op het Binnenhof. Ik wil op landelijk niveau aandacht vragen voor wat echt telt.
Zo moet er meer geld naar de rechtsbijstand en de sociale advocatuur. De sociale advocatuur is de afgelopen jaren steeds meer onder druk komen te staan. Het is belangrijk dat iedereen zijn recht kan halen in dit land, dat we de drempels tot rechtstoegang verlagen. De ChristenUnie wil dat alle advocatenkantoren op de een of andere manier ook gesubsidieerde rechtsbijstandszaken oppakken of in ieder geval bijdragen aan de verbetering van de sociale advocatuur.
Verder moet de overheid zich terughoudender opstellen als het gaat om eindeloos doorprocederen tegen burgers. De menselijke maat moet terugkeren. Het komt te vaak voor dat het beleid niet aansluit op het dagelijks leven van velen en als gevolg daarvan veel huishoudens tussen wal en schip vallen. De kwesties rond de toeslagenaffaire en de uitspraak dat een vrouw in de bijstand die boodschappen van haar moeder heeft ontvangen 7.000 euro moet terugbetalen zijn geen incidenten op zich. Het is bewust ingezet beleid. Dat moet en kan anders.
Als ik verkozen word, zal ik zeer waarschijnlijk mijn toga aan de wilgen hangen. De afgelopen zes jaar heb ik mij elke dag met veel plezier en energie bezig mogen houden met honderden dossiers en de persoonlijke verhalen van mensen erachter. Het zal dus even omschakelen zijn. Tegelijkertijd hoop ik over een aantal maanden als volksvertegenwoordiger het verschil te mogen maken vanuit de Tweede Kamer.’
‘De sociaal advocaat kan de rechterlijke macht wakker schudden’
Nazmi Türkkol (51)
Sociaal advocaat bij WLT Advocaten en lid van college van afgevaardigde van de orde van advocaten in Amsterdam
Politieke partij: D66 – Plek op de kieslijst: 30
‘Ik ben al sinds 1993 sociaal advocaat. Ik merk dat de laatste tien jaar een steeds grotere groep mensen de dupe is van slecht beleid. Het is te veel gericht op bezuinigen en vaak niet goed doordacht. Mijn belangrijkste speerpunten zijn de sociale advocatuur en de jeugdhulpverlening. Ik ben er geen voorstander van om de sociale advocatuur compleet om te gooien. We moeten kijken naar aanpassingen en verbeteringen. De vergoedingen moeten in ieder geval omhoog. In het familierecht en het jeugdrecht bijvoorbeeld staat de vergoeding totaal niet in verhouding met het aantal uren werk.
Met het decentraliseren van de jeugdhulpverlening in 2015 zouden gemeenten als uitvoerder dichter bij de kinderen en ouders komen te staan. Het heeft alleen maar problemen veroorzaakt. Instellingen bekijken alles budgetmatig en je ziet dat ze “makkelijke” kinderen uitkiezen. Kinderen met complexe langdurige problemen vinden geen geschikte plek en krijgen geen goede hulp. De staat moet een aantal aspecten weer terugpakken.
Verder vind ik dat de wetgevende macht, de uitvoerende macht en de rechterlijke macht te veel vertrouwen in elkaar hebben. De rechterlijke macht moet kritischer worden ten aanzien van nieuwe wetgeving en wat minder vertrouwen hechten aan wat bijvoorbeeld een ambtenaar van de Belastingdienst of UWV zegt. Dat kan ook deels worden opgelost door het weer sterker maken van de sociale advocatuur. De sociaal advocaat kan de rechterlijke macht wakker schudden en wantrouwender maken.
Ook ben ik groot voorstander van gelijkheid, bijvoorbeeld binnen de zorg en het onderwijs. Daarvoor moeten we de marktwerking een beetje stopzetten. Nu is het moment. Met de coronacrisis en de nieuwe economie die ontstaat. Ik verwacht dat er in maart een verschuiving plaats gaat vinden en dat D66 serieus gaat groeien. Toch verwacht ik niet dat we dertig zetels halen. Dan ben ik dus aangewezen op voorkeursstemmen. Ik heb een groot netwerk, dus ik zie dat positief in.’
‘Het kabinet neemt heel grote beslissingen buiten de bevolking om’
Peter Plasman (68)
Advocaat bij Plasman Advocaten in Amsterdam
Politieke partij: Code Oranje – Plek op de kieslijst: 2
‘Ik maak me zorgen over een aantal ontwikkelingen in onze samenleving. Zo wordt er nonchalant omgegaan met de rechtsstaat, staat de vrijheid van meningsuiting onder druk en worden we in toenemende mate geconfronteerd met trial by media. Het kabinet neemt daarnaast heel grote beslissingen buiten de bevolking om. 100 miljard uittrekken om tijdens de coronacrisis de economie overeind te houden. Prima, maar waarom werd er niet vóór corona over die kennelijk beschikbare 100 miljard gesproken, bijvoorbeeld voor onderwijs, zorg en justitie? Ik wil mijn ervaring en expertise in de herfst van mijn beroepsmatig leven inzetten om dit soort ontwikkelingen te keren.
Code Oranje is een constructieve beweging die wars is van destructieve polarisatie en die het “old school” hokjesdenken in links en rechts heeft losgelaten. Bij het werken aan oplossingen wordt de burger betrokken. Onder meer door een flinke versterking van de lokale politiek. De politieke arena moet weer terugkomen. Met debat op het scherp van de snede en met de bereidheid om eigen stokpaardjes los te laten.
Code Oranje wil van ons rechtssysteem weer een goed geoliede machine maken, zodat het onontbeerlijke vertrouwen van de burger in een dynamische rechtsstaat wordt vastgehouden. Wij kunnen ons niet veroorloven de rechtsstaat als een gegeven te beschouwen om vervolgens achterover te leunen. Basisvoorwaarde is een reële en volwaardige toegang tot het recht voor elke burger. Met de erkenning dat daarbij goedkoop duurkoop is.
Ik besef dat nieuwkomers per definitie op een grote achterstand staan omdat voldoende zichtbaarheid een belangrijke voorwaarde is. Desondanks denk ik dat vijf zetels niet een overspannen verwachting is. Eenmaal in de Kamer zal mijn kantoor op volle toeren blijven draaien. Om direct contact te houden met de strafrechtpraktijk blijf ik betrokken. Wat weer ten goede komt aan mijn werk in de Kamer.’
‘Er moeten meer juridisch onderlegde mensen aan de knoppen zitten’
Imran Hyder (28)
Advocaat bij Stibbe in Amsterdam
Politieke partij: GroenLinks – Plek op de kieslijst: 30
‘We zijn allemaal gebaat bij een parlement dat kwalitatief hoogstaand juridisch werk levert. Er moeten meer juridisch onderlegde mensen aan de knoppen zitten. De stikstofaffaire, Urgenda, de kinderopvangtoeslagaffaire en de bijstandsrel van laatst; het gaat allemaal om verkeerd gemaakt beleid waarvan nu wordt gezegd dat er beter over nagedacht had moeten worden. Meer juridische kennis en nauwkeurigheid in de Kamer zijn daarom noodzakelijk.
GroenLinks maakt zich sterk voor de sociale advocatuur. De toegang tot het recht is de laatste jaren uitgekleed en moet veel beter gefinancierd worden, zodat iedereen een advocaat kan krijgen en, zo nodig, problemen in de rechtszaal kan beslechten. Financiering van de rechtspraak is een ander speerpunt. Rechtbanken zijn productiefabrieken geworden met lange wachtlijsten. De onafhankelijke rechtspraak is een essentieel instituut waarbij iedereen laagdrempelig en op korte termijn zijn recht moet kunnen halen.
Als arbeidsrechtadvocaat wil ik me verder inzetten voor de arbeidsmarkt. De afgelopen twintig jaar is er een politieke route ingezet waardoor de rijken steeds rijker worden, de middenklasse zich een soort van staande houdt en een grote groep werkenden en niet-werkenden steeds armer wordt. Die twee- of driedeling is door corona extra versterkt. De effecten van klimaatverandering komen daar nog eens overheen. We moeten een keerpunt creëren en ik voel me geroepen om iets te doen.
De coronacrisis beheerst nu alles en ik ben bang dat corona ook de verkiezingen zal domineren, maar ik hoop dat Nederland bezig is met de tijd erna. Ik ga met volle overtuiging campagne voeren. Realistisch gezien is de kans natuurlijk niet zo groot dat ik in de Kamer kom, maar wie weet vier jaar later.’
‘Volt gaat uit van diversiteit als kracht’
Marieke Koekkoek (31)
Advocaat bij Fieldfisher in Amsterdam
Politieke partij: Volt – Plek op de kieslijst: 4
‘In 2017 hoorde ik over een nieuwe pan-Europese partij, de eerste partij die in ieder land in Europa dezelfde standpunten uitdraagt. Ik specialiseerde me toen in internationaal handelsrecht en besloot ze aan te schrijven met de vraag of ze hulp konden gebruiken met het schrijven van beleid. Dat bleek zo te zijn. Het beleid en de ideeën van Volt zijn gebaseerd op wetenschap en op basis van kernwaarden als inclusie en solidariteit. Dat is nieuw en verfrissend ten opzichte van bestaande partijen die vastzitten in oude kaders op basis van ideologieën. Volt is voor Europa, maar kritisch op de manier waarop de Europese Unie is ontwikkeld. De instituten van de Europese Unie zijn niet democratisch. Dat moet anders. Volt gaat daarnaast uit van diversiteit als kracht. Ik maak me zorgen over de toename aan racisme en discriminatie in Nederland. Die zorg is voor mij persoonlijk omdat mijn kinderen een gemixte achtergrond hebben. Ik wil dat zij hier in Nederland dezelfde kansen krijgen als wanneer ze twee Nederlandse ouders hadden gehad.
Volt zet zich in voor een sterkere democratische rechtsstaat in Nederland en in Europa. In Nederland gaat dat met name om de bescherming van de toegang tot het recht. Door meer geld en tijd te investeren in de sociale advocatuur, maar ook door meer in te zetten op preventie van conflict en alternatieve geschillenbeslechting.
Veel mensen zijn op zoek naar een goed politiek alternatief. Het idee dat de komende verkiezingen belangrijk zijn, leeft sterk. Net als het idee dat we terug moeten naar verbinding tussen partijen, minder polariserend en minder incidenteel “scoren voor de bühne”. Dat geeft mij, ondanks de coronacrisis en het feit dat Volt een nieuwe partij is, vertrouwen in de verkiezingen. We moeten naar een meer evenwichtige politiek waarin meer stemmen gehoord worden. Met hopelijk een aantal zetels voor Volt.’
'Rechtsbijstand is geen voorrecht, maar een recht'
Natasha Mohamed-Hoesein (44)
Advocaat bij Advocatenkantoor HOESEIN en gemeenteraadslid in Rotterdam
Politieke partij: DENK – Plek op de kieslijst: 4
‘Rechtsbijstand is geen voorrecht, maar een recht. Begin 2020 deed minister Dekker onder enorme druk eindelijk een toezegging richting de sociale advocatuur. Ik was als juridisch beleidsmedewerker in de Tweede Kamer voor DENK daar nauw bij betrokken. Het was mooi om te zien hoe de advocaten opkwamen voor het behoud van toegang tot het recht. Nu eens niet in de rechtszaal, maar in het parlement. Deze periode achter de schermen was leerzaam en gaf de doorslag om mij in de landelijke politiek te begeven. Nu wil ik als vrouw, als advocaat en als ondernemer het gezicht en de stem zijn in het parlement.
Een steeds grotere groep wordt slachtoffer van slecht doordacht beleid, vaak gevoed door en gericht op financiële prikkels. Toegang tot het recht betekent voor mij meer dan enkel toegang tot gefinancierde rechtsbijstand. Het omvat ook de eerlijkheid van een rechtssysteem, de rechtvaardigheid. We zien in onze samenleving een zekere nonchalance rondom de fundamenten van een democratische rechtstaat. Tegelijkertijd zien we een verruwing en (on)bewuste of subtiele uitsluiting van groepen. Ook dat zal ik aan de kaak stellen in de Kamer.
DENK heeft zich in de afgelopen jaren laten zien als een atypische politieke partij. Een partij die het niet schuwt om het debat op het scherpst van de snede te voeren. Op thema’s als antidiscriminatie en inclusiviteit is veel inzet gepleegd en de vruchten werpen zich nu af. Kijk maar naar de toeslagenaffaire. Maar er is nog veel werk aan de winkel. Als Kamerlid wil ik mij, naast investeringen in de sociale advocatuur en inzet op borging van onafhankelijke rechtspraak, ook sterk maken voor de democratische rechtsstaat. Zo wil DENK een Constitutioneel Hof om wetten te toetsen aan de Grondwet.
Op persoonlijk vlak wil ik mij als vrouw inzetten voor gelijk loon. Ik ben ervan overtuigd dat financiële stabiliteit een van de fundamenten is van gelijkwaardigheid. We hebben nog een lange weg te gaan tot gelijkwaardigheid in onze samenleving daadwerkelijk een feit is.’