De VSAN zegt te hebben begrepen dat slachtoffers van de Toeslagenaffaire ten onrechte subsidie voor rechtsbijstand werd onthouden, op grond van de zogenaamde zelfredzaamheidstoets. Volgens de Wet op de rechtsbijstand komt een rechtzoekende niet in aanmerking voor een toevoeging als ‘het een belang betreft waarvan de behartiging redelijkerwijze aan de aanvrager zelf kan worden overgelaten’.
Volgens de VSAN gebeurt dat in diverse rechtsgebieden, maar voeren de afwijzingen in bezwaarprocedures tegen de belastingdienst, waaronder besluiten met betrekking tot toeslagen, de boventoon. ‘Wat ons enorm heeft verontrust, is een voorbeeld waarin de zelfredzaamheidstoets zelfs op een oneigenlijke manier lijkt aangewend met als doel de burger weg te houden van adequate rechtsbescherming’, aldus de vereniging.
Afgewezen
Veel aanvragen om toevoeging worden ten onrechte door de Raad voor Rechtsbijstand afgewezen, of niet eens meer door de aanvragers ingediend, omdat burgers in staat zouden zijn om bepaalde problemen zelf op te lossen, meent de VSAN. De vereniging wijst er op dat de zelfredzaamheid van burgers kleiner is dan de overheid onderkent, iets dat ook door de WRR is geconcludeerd.
De VSAN noemt het concrete geval van een advocaat waarbij de RvR in één keer alle vergoedingen voor bezwaarzaken tegen de Belastingdienst introk, waardoor ze dertig mille moest terugbetalen. Bezwaar tegen deze maatregel bij de RvR, de rechter en de Afdeling bestuursrechtspraak bleek vruchteloos. Ondersteund door andere praktijkvoorbeelden van eigen leden wil de VSAN minister Dekker voor Rechtsbescherming bewegen de zelfredzaamheidstoets te herijken.
Hoofdstuk
‘Als blijkt dat de zelfredzaamheidstoets doelbewust is ingezet om rechtzoekenden, waaronder de slachtoffers van de Toeslagenaffaire weg te houden van adequate rechtsbijstand, dan is het rapport ‘Ongekend Onrecht’ helaas nog niet volledig en zal er nog een extra hoofdstuk aan moeten worden toegevoegd. Namelijk die van de (beperkte) rol die rechtsbijstandverleners hebben kunnen spelen binnen de rechtsbescherming.’