In zijn brief aan de Tweede Kamer van 2 maart schreef minister Grapperhaus dat de landsadvocaat zijn ministerie in september 2020 ‘heeft bericht dat een bij het kantoor werkzame notaris (destijds tevens partner en bestuursvoorzitter) verdachte was in een strafrechtelijk onderzoek.’ Een week later blijkt uit antwoorden op Kamervragen van Michiel van Nispen en Renske Leijten (beiden SP) dat de minister al in maart 2019 van het OM de vertrouwelijke informatie kreeg over een oriënterend feitenonderzoek dat gaande was naar een notaris van Pels Rijcken.
Grapperhaus kreeg de informatie onder embargo. Het ministerie merkte het daarom aan als ‘staatsgeheim’, schrijft de minister. ‘Het was mij niet toegestaan deze informatie met anderen te delen en dat is dan ook niet gebeurd.’
Notariële standaarden
Vorige week meldde Grapperhaus de Kamer dat hij onafhankelijk onderzoek heeft laten verrichten door Houthoff naar de notariële werkzaamheden die Pels Rijcken voor het Rijk heeft uitgevoerd. ‘Dat onderzoek heeft geen enkele aanwijzing opgeleverd dat in zaken waarin de staat cliënt was, niet naar daaraan te stellen notariële standaarden is gehandeld,’ schreef Grapperhaus vorige week naar aanleiding daarvan in zijn brief aan de Kamer.
Uit onderzoek van FD en NRC komt naar voren dat gemeenten en provincies wel degelijk zijn benadeeld door Oranje. In antwoord op de Kamervragen antwoordt Grapperhaus dinsdag dat het onderzoek dat Houthoff in opdracht van de minister verrichtte bij Pels Rijcken zich alleen uitstrekte over notariële werkzaamheden voor de Rijksoverheid. ‘De zaken die ten behoeve van andere cliënten worden behandeld, vallen niet onder het contract dat de Staat heeft met de Landsadvocaat. Om die reden heeft het onderzoek van Houthoff zich niet uitgestrekt tot dossiers betreffende gemeenten en provincies.’
Onbesproken gedrag
In hun Kamervragen vroegen Van Nispen en Leijten de minister bovendien of hij van mening is dat de overheid alleen zaken zou moeten doen met instanties die van onbesproken gedrag zijn. ‘Ondanks dat ik geschokt ben over het gebeurde, bestaat op basis van hetgeen mij bekend is momenteel geen aanleiding tot zorg ten aanzien van de kwaliteit en legitimiteit van de werkzaamheden van de Landsadvocaat ten behoeve van de staat,’ antwoordde Grapperhaus.
Van Nispen en Leijten legden de minister ook voor welke digitale controlemogelijkheden er zijn die meer recht doen dan het vier-ogen-principe. De minister liet in reactie hierop weten dat de feiten die zich in deze casus hebben voorgedaan, en hoe dit heeft kunnen gebeuren, nog deel uitmaakt van diverse onderzoeken. ‘Zowel strafrechtelijk onderzoek, als het onderzoek van de toezichthouder (het Bureau Financieel Toezicht) lopen op dit moment nog. Ook het door het kantoor Pels Rijcken zelf ingestelde onderzoek is nog niet volledig afgerond. Ik kan op dit moment niet op de uitkomsten van de onderzoeken vooruitlopen.’