Het concept-wetsvoorstel van Grapperhaus volgt op de evaluatie van de Wet OM-afdoening. Deze wet, die geldt sinds 2008, geeft het OM de mogelijkheid zaken af te doen zonder tussenkomst van de rechter. De officier van justitie kan onder meer een geldboete, rijontzegging of een taakstraf opleggen.
Grapperhaus wil de wet op enkele onderdelen aanpassen, onder meer waar het schikkingen met bedrijven betreft. Directe aanleiding is het door ING Bank geaccepteerde transactieaanbod van 775 miljoen euro vanwege ernstige nalatigheden bij het voorkomen van witwassen. Die schikking kwam volledig buiten de rechter om tot stand, hetgeen tot een storm van kritiek leidde.
Om de transparantie van het schikkingsproces te vergroten en de legitimiteit daarvan te versterken, introduceert Grapperhaus een rechtelijke toetsing bij hoge transacties. Transactievoorstellen boven 200.000 euro dienen via een raadkamerprocedure bij het gerechtshof te worden getoetst. Als de schikking niet alleen een boete betreft maar ook de terugvordering van verkregen voordeel en een schadevergoeding, geldt een drempelbedrag van een miljoen euro. De minister komt daarmee tegemoet aan de wens van de Tweede Kamer (motie Van Nispen/Van Oosten) en van de Rechtspraak.
Voorwaardelijk
Ook wil Grapperhaus het mogelijk maken dat een OvJ bij strafbeschikking voorwaardelijke straffen op kan leggen. Als de officier het opleggen van een voorwaardelijke straf wenselijk vindt, moet hij de verdachte nu dagvaarden.
Volgens de minister komt dat een evenwichtige zaakverdeling tussen openbaar ministerie en rechter niet ten goede. Nu komen juist lichtere zaken voor de rechter terwijl zwaardere zaken met onvoorwaardelijke straffen wel door de officier van justitie kunnen worden afgedaan.
Reacties op het concept-wetsvoorstel kunnen tot 22 april worden ingediend.