‘Eindelijk een opdracht van de Kamer aan de Regering meer geld te investeren in de sociale advocatuur,’ zegt voorzitter van de VSAN Reinier Feiner in een reactie. ‘Het is laat, maar nog niet te laat.’ Bernard de Leest, AR-lid en portefeuillehouder gefinancierde rechtsbijstand van de NOvA noemt de motie goed nieuws. ‘De toeslagenaffaire heeft eens te meer laten zien hoe belangrijk het is dat burgers met een laag inkomen ook bijstand van een advocaat kunnen krijgen, via het stelsel van gefinancierde rechtsbijstand.’
Volgens De Leest staan sociaal advocaten en daarmee de rechtsbescherming van on- en minvermogende rechtzoekenden al jaren fors onder druk. ‘Zaken zijn ingewikkelder geworden en advocaten zijn structureel meer uren kwijt dan worden vergoed. Hierdoor stoppen steeds meer sociaal advocaten met hun praktijk, waardoor het voor rechtzoekenden steeds moeilijker wordt een geschikte advocaat te vinden. Hopelijk wordt die ontwikkeling met deze motie gekeerd.’
Bestuurscultuur
De stemming op de motie vond donderdag plaats aan het einde van het debat over de notulen van de ministerraad. De motie ziet op een nieuwe bestuurscultuur. Naast meer geld voor de sociale advocatuur vroegen GroenLinks en de PvdA om het in ere herstellen van de informatiepositie van de Kamer. Ook moet volgens de twee partijen worden gestopt met discriminerende algoritmes en moet er voldoende aandacht zijn voor de uitvoering en de gevolgen van het beleid. ‘In elk geval voor het doenvermogen van mensen bij elk wetsvoorstel.’
Jesse Klaver (GroenLinks) en Lilianne Ploumen (PvdA) spraken verder uit dat burgers niet door de overheid met wantrouwen mogen worden behandeld. ‘En moet er altijd oog zijn voor het voorkomen van schrijnende individuele effecten van wet- en regelgeving door daar in alle wet- en regelgeving waarborgen voor op te nemen, zoals een hardheidsclausule of een discretionaire bevoegdheid. Daarnaast moeten we de tegenmacht in onze democratie koesteren.’
Stelselherziening
De VSAN roept de huidige regering op ‘onmiddellijk de maatregelen van minister Dekker voor een stelselherziening in de ijskast te zetten en ruimhartig uitvoering te geven aan de redelijke, maar inmiddels bijna vier jaar oude, aanbevelingen van de commissie Van der Meer. Met deze aanbevelingen worden de problemen in het huidige stelsel aangepakt, maar niet ten koste van de sociaal advocatuur.’
Volgens Feiner leidt nog langer vertragen van de uitvoering van de aanbevelingen van de commissie Van der Meer tot steeds meer schade. ‘Voor de rechtstaat én voor de sociaal advocatuur. Het is de hoogste tijd om de rechtsstaat in ere te herstellen. Door de rechtspositie van de burgers te versterken en de sociale advocatuur fatsoenlijk te belonen voor haar functies als tegenmacht tegen de overheid en als rechtsbijstandverlener aan on- en minvermogenden.’
