‘Kun je je voorstellen, een president die zegt dat het hem niet interesseert of mensen gaan stemmen?’ De charismatische Algerijnse mensenrechtenadvocaat Mustapha Bouchachi heeft het over de president van zijn land, waar op 12 juni parlementsverkiezingen plaatsvonden. Tachtig procent van de kiezers kwam niet opdagen: ze wilden niet meespelen in een toneelstuk van president Tebboune en het leger, dat volgens de grote meerderheid aan de touwtjes trekt en de weg naar een échte democratie blokkeert.
Terwijl het hoopvol begon, in 2019. Algerijnen gingen massaal de straat op voor een ‘vreedzame revolutie’, die ertoe leidde dat toenmalig president Bouteflika weg werd gestuurd. Alleen: toen vond het leger het genoeg, iedereen moest weer naar huis. Bouchachi: ‘De mensen wilden échte verandering – een democratische rechtsstaat met de rule of law en scheiding der machten. Maar het leger weigert daarnaar te luisteren. En om de politieke crisis op te lossen, gingen ze mensen arresteren. Sinds februari van dit jaar zijn duizenden mensen opgepakt. Daarvan zitten er 271 nog steeds vast. Waarom? Enkel omdat ze demonstreerden. Of omdat ze op social media kritiek uitten.’
Jonge intellectuelen
Bouchachi maakt deel uit van het Collective for the Defence of Hirak Detainees. ‘We zijn een organisatie van ongeveer negentig advocaten die sinds 2019 gezamenlijk proberen alle mensen bijstand te verlenen die gearresteerd zijn omdat ze opkomen voor democratie. Dit is een groot land, gevangenissen liggen overal verspreid. De meeste arrestanten zijn jonge intellectuelen die zich geen advocaat kunnen veroorloven, dus we werken gratis.’
Zelf is Bouchachi al vijftig jaar advocaat, hij was jarenlang voorzitter van de Algerian League for Human Rights. Maar wat hem trots maakt, is dat in het collectief veel jonge advocaten actief zijn, onder wie veel vrouwen. ‘Ze zijn nog maar net begonnen met hun professionele leven, maar ze verlaten hun kantoren om de democratie te verdedigen. Ze bezoeken de gedetineerden, staan hen bij in de rechtszaal en geven morele steun aan hun families. Ze voorzien in hun onderhoud door naast dit werk nog andere zaken te doen.’
Liever een dictatuur
Een druk en zwaar leven dus. ‘Ja, het is zwaar, maar als deze revolutie kan slagen, zijn we trots om het te mogen doen. We zijn wel bang. De dictatuur wil ons de hoop op democratie ontnemen. Die hoop leeft ook onder de miljoenen Algerijnen in Frankrijk en Canada. Als hier echte verandering komt, zullen veel Algerijnen uit het buitenland terugkeren om hun land op te bouwen.’
Ook uit Nederland? ‘Dat verwacht ik wel. Mensen zijn hier weggegaan omdat ze zich niet vrij voelen en niet worden beschermd door de wet. Maar er zijn ook westerse landen – niet Nederland, maar wel bijvoorbeeld Frankrijk – die hier liever een dictatuur hebben. Ze rekenen Algerije tot hun invloedssfeer en een dictatuur is gemakkelijk te manipuleren. De Algerijnen zullen zelf hun vrijheid vreedzaam moeten bevechten, maar ze hebben de steun nodig van andere landen.’
Nominatie
Daarom is Bouchachi ook blij dat het Collective for the Defence of Hirak Detainees genomineerd is voor de Lawyers for Lawyers Award 2021. ‘We zijn daar trots op. We hebben zulke steun nodig. Het geeft ons moed en sterkt ons in het gevoel dat we gelijk hebben en dat advocaten elders op de wereld ons zullen helpen.’
