Dat concludeert het onafhankelijke bureau SEO na onderzoek in opdracht van het Verbond van Verzekeraars. Aanleiding voor het onderzoek vormde een uitspraak van het Europese Hof vorig jaar in een Belgische zaak. Daarin gaf de rechter ruime uitleg aan het begrip ‘gerechtelijke procedure’, daarmee de deur voor vrije advocaatkeuze verder openzettend. In Nederland oordeelde de Geschillencommissie van Kifid (Klachteninstituut Financiële Dienstverlening) vervolgens dat een verzekerde ‘in elke fase die tot een procedure bij de rechter kan leiden’ de mogelijkheid dient te hebben een eigen advocaat in te schakelen.
Procedures
Rechtsbijstandsverzekeraars zijn daar sterk tegen gekant omdat ze procedures liever door eigen (goedkopere) juristen laten afhandelen. Het Verbond van Verzekeraars negeert tot dusver de uitspraak van het EU-Hof. De NOvA daarentegen stelt dat het arrest duidelijk maakt dat verzekerden hun eigen adviseur moeten kunnen kiezen.
Volgens het SEO-onderzoek heeft de verruiming van de vrije advocaatkeuze (VKR) grote gevolgen. Waar de verzekerde nu in één procent van de gevallen een eigen advocaat of jurist in de arm neemt, stijgt dat percentage naar 13,5 procent van de hulpvragen. Jaarlijks zou het om zo’n vijftigduizend VKR-zaken gaan.
Hogere premie
Toename van het aantal VKR-zaken verhoogt de totale schadelast van rechtsbijstandsverzekeraars, leert de rekensom van SEO vervolgens. Een VKR-zaak zou gemiddeld drie tot zes keer zo duur zijn als een geschil dat een verzekeraar door een jurist of advocaat in loondienst van de verzekeraar laat behandelen. Verruiming van VKR zal de totale schadelast van rechtsbijstandsverzekeraars doen toenemen met € 138 tot € 345 miljoen, stelt SEO.
Om die extra kosten op te vangen moet de premie omhoog, waardoor veel verzekerden afhaken, voorspellen de onderzoekers. Het percentage afhakers kan oplopen tot zestig procent. ‘De vraag komt naar voren of consumenten in dit toekomstbeeld nog in staat zullen zijn een rechtsbijstandsverzekering af te sluiten. Wanneer dat niet het geval is zal het landschap van de rechtshulp in Nederland sterk veranderen en bestaat het risico dat de toegang tot het recht voor grote groepen burgers duurder en mogelijk onbetaalbaar wordt.’
Wal en schip
Het Verbond van Verzekeraars benadrukt dat de conclusies van het onderzoek niet het standpunt van de brancheorganisatie weergeeft. Niettemin wijst het VvV erop dat ‘een grote groep consumenten, die nu betaalbaar verzekerd is van toegang tot het recht via de hulp van een rechtsbijstandsverzekeraar, tussen wal en schip dreigt te vallen.’
Het verbond heeft zijn hoop gevestigd op de uitspraak in beroep in de Kifid-zaak. De brancheorganisatie zegt wel in overleg te willen treden met het ministerie en de NOvA ‘om te kijken naar oplossingen waardoor de toegang tot het recht voor iedereen, ook via rechtsbijstandsverzekeringen, gewaarborgd blijft.’
