In 2001 richtte u Boontje Advocaten op dat zich als nichekantoor uitsluitend op het arbeidsrecht richt. Op 1 december verandert de naam in Boontje Advocaten & Mediators. Wat zorgde ervoor dat u het klassieke model verliet?
‘Het begon me tegen te staan om altijd maar in de ruziestand voor mijn cliënten te staan. Het zorgde voor zoveel stress. Cliënten zijn boos, voelen zich onrechtvaardig behandeld, geschaad in hun carrière en ik nam die negatieve energie over. Ging vol voor het winnen van de zaak. Maar wat is nu eigenlijk winnen, vroeg ik me op een gegeven moment af. Dat de cliënt met een zak vol geld naar huis gaat? Of is winnen dat de cliënt het conflict achter zich kan laten? De onderlinge relatie kan herstellen en door kan gaan met zijn of haar carrière? En is winnen ten koste van een ander eigenlijk wel winnen? Ik besloot in 2015 de beroepsopleiding tot mediator te volgen en dit opende me de ogen. Er was ook een andere manier van conflicthantering, een duurzamere. Meer toekomstgericht. Naast mijn nieuwe rol als mediator wilde ik ook advocaat zijn en blijven. Ik was ervan overtuigd dat één en ander samen moest kunnen gaan. Maar hoe? Daar was ik nog niet uit.’
In 2019 maakte u een reis naar Nepal. Was dat de ommekeer?
‘Ja, tijdens die reis kwam ik tot het inzicht dat de combinatie van mediation en advocatuur wél kan. In de gedragsregels van de advocatuur staat dat je als advocaat de gids van je cliënt bent. Ik zie mezelf als sherpa van mijn cliënt. Ik wijs mijn cliënt op de gevaren, ken het landschap en beklim samen met hem of haar de berg. Als mediation-advocaat heb ik echter een andere rol. Ik coach en begeleid, terwijl ik als advocaat juist op de voorgrond zou treden. Ik realiseerde me dat ik nog steeds de belangen van mijn cliënt kan behartigen, maar op een andere manier. Van vechtjas naar conflictcoach. Meer betekenisvol en uiteindelijk met meer voldoening, voor alle partijen.’
Wat is de meerwaarde van een mediation-advocaat ten opzichte van ‘gewone’ mediation?
‘Partijen in conflict zoeken doorgaans bijstand bij een advocaat. Een advocaat heeft een dominante en betekenisvolle rol in de ontwikkeling van het conflict. Advocaten hebben de natuurlijke neiging het conflict groter te maken. Een mediation-advocaat kan het verschil maken. In het geval van “gewone” mediation moeten beide partijen bereid zijn om die stap te zetten. Ze moeten zich committeren om het samen op te lossen.
Cliënten komen doorgaans naar mij, omdat ik advocaat ben met een bepaalde reputatie. En dan heb ik het over mijn oude rol, als vechtjas. Tijdens het intakegesprek, wanneer we over het conflict spreken, vertel ik over mijn nieuwe werkwijze en de andere manier om het conflict op te lossen. Niet keihard er ingaan, maar naar mediationstijl. Ik treed dan nog steeds op namens mijn cliënt, vertegenwoordig zijn of haar belangen, maar de werkwijze en de aanpak zijn anders. Meer oplossingsgericht ook. Het gesprek wordt aangegaan, waarbij er ook ruimte is voor het standpunt en het verhaal van de wederpartij.’
Maar zitten cliënten daar op te wachten? Je bent boos en je wilt genoegdoening. Waarom openstaan voor de andere kant van het verhaal?
‘Dat is inderdaad niet waar cliënten aanvankelijk aan denken. Ze staan niet voor niets bij mij op de stoep. Ze willen genoegdoening, compensatie. Om de cliënt de voordelen van een meer duurzamere oplossing in te laten zien, is het daarom belangrijk om als mediation-advocaat erkenning te geven aan zijn of haar gevoelens. Natuurlijk is de cliënt boos en teleurgesteld. Ik toon begrip voor de impact dat het conflict op mijn cliënt heeft, maar ga er niet in mee. Dat is het verschil met het klassieke model. Tijdens het intakegesprek leg ik uit dat de wederpartij een eigen waarheid heeft, dat de andere partij misschien wel net zo veel last heeft van het conflict, maar er ook in verstrikt is geraakt. Dat je gifpijlen kunt afvuren, kunt gaan dreigen met rechtszaken, maar dat dat vaak niet het gewenste effect heeft. Sterker nog, als de cliënt slapeloze nachten heeft en het conflict graag achter zich wil laten, dan werkt een keiharde juridische aanpak juist averechts. Je lost niets op, maar je blaast het conflict op en maakt juist meer kapot. Dan heb je wel “gewonnen” en die zak met geld, maar de impact is enorm en de vervelende gevoelens blijven. Daarbij kom je elkaar doorgaans weer tegen, want je bevindt je in dezelfde wereld, dus dat komt niet ten goede van je carrière.’
Geen keiharde juridische correspondentie dus en geen gedreig met rechtszaken. Wat doet de mediation-advocaat wél?
‘Zorgen dat partijen weer met elkaar in gesprek gaan. Ook al is het conflict nog zo hoog opgelopen, als de cliënt aan de wederpartij aangeeft dat hij zelf óók een verantwoordelijkheid heeft en dat het voor de wederpartij vast ook niet makkelijk moet zijn dan ontstaat er in negen van de tien gevallen een opening. Het is voor de wederpartij ontwapenend als iemand zich zo open opstelt. Mijn rol is de cliënt te begeleiden. Ik bereid bijvoorbeeld samen met hem of haar gesprekken voor, waarbij ik uitleg dat aanvallen en beschuldigen niet helpt. Dat een open houding veel meer effect heeft. Uiteindelijk zijn zaken op deze manier veel sneller opgelost en is mijn rol een stuk kleiner. De oplossing is duurzaam en toekomstgericht waarbij de relaties intact blijven.’
Is er een specifiek zaak die u is bijgebleven?
‘Een bestuurder van een grote vennootschap – van de één op de andere dag aan de kant gezet wegens gebrek aan vertrouwen – was niet van plan dit over haar kant te laten gaan. Ze kwam bij mij, omdat we eerder hadden samengewerkt. Ze had mij aan het werk gezien op de “oude” manier. In het gesprek over haar plotselinge exit gaf ze geëmotioneerd aan keihard de strijd te willen aangaan. Ik snapte dat, zei haar dat ook, maar vroeg haar mij even de tijd te geven om te onderzoeken wat mijn plan van aanpak en werkwijze haar zou kunnen brengen. Het ging haar om begrip – hoe de dingen zo hadden kunnen gebeuren –, respect en waardering voor alles wat wél goed was gegaan. Ze wilde rust en een snelle oplossing, met behoud van haar reputatie. Op basis hiervan kon ik haar gemakkelijk laten inzien dat het kiezen van de (tegen)aanval haar niet zou brengen wat ze verlangde. Ik koos, met haar instemming, voor constructief overleg, met de focus op de belangen, ook de belangen van de wederpartij. Deze manier van onderhandelen is besmettelijk, het leidt vaak tot spiegelgedrag van de wederpartij. De kwestie was binnen een week opgelost, zonder advocaat aan de andere kant. Na het gesprek ging mijn cliënte met opgeheven hoofd naar buiten, de relaties waren genormaliseerd en ze is op dit moment nog steeds actief in dezelfde branche, zij het op een hoger niveau.’
Is een snellere oplossing van de zaken wel een gewenst effect voor uw business?
‘Een zaak is op deze manier minder lucratief, dat klopt. Maar uiteindelijk zit er in een dag maar een beperkt aantal uren en kun je je tijd maar één keer besteden. Dus per saldo komt het op hetzelfde neer.’
Zijn er cliënten die niet voor mediation-advocatuur openstaan?
‘Sommige cliënten geven toch de voorkeur aan het klassieke model. Zij willen het gevecht aan, vanuit een bepaalde overtuiging of vanwege principes. Dat is natuurlijk ook prima, maar niet meer voor mij en dan verwijs ik ze naar een kantoorgenoot. Ik doe geen zaken meer volgens het toernooimodel. Ik voel me daar niet goed bij.’
Wat heeft het u zelf opgeleverd?
‘Ik haal meer voldoening uit mijn werk. Dat geeft ontzettend veel energie. Als ik zie dat mijn cliënt blij is, als hij of zij het conflict achter zich kan laten en ik zelfs een compliment krijg van de wederpartij dan denk ik: dat is win-win en dat is mooi. Dat is dé reden dat ik advocaat ben gebleven.’
