Advocaten krijgen jaarlijks in januari van hun lokale deken het verzoek de CCV in te vullen. De orde kan op grond van die gegevens controleren of ze in het voorgaande jaar bijvoorbeeld hebben voldaan aan de verplichtingen omtrent PO-punten, aansprakelijkheidsverzekering en inschrijving in het rechtsgebiedenregister.
‘Het dekenberaad heeft besloten om dit jaar voor het eerst bestuursrechtelijk te gaan handhaven als advocaten geen gehoor geven aan het verzoek om deel te nemen aan de collectieve gegevensuitvraag’, laat Maaike Bomers, deken van de Orde van Advocaten Gelderland, weten.
Het besluit om bestuursrechtelijk te handhaven kon eigenlijk niet uitblijven, zegt Bomers. ‘In het evaluatierapport over de Wet positie en toezicht advocatuur heeft het onderzoeksbureau Pro Facto gezegd dat de dekens er verstandig aan doen om bestuursrechtelijk te gaan handhaven.’
Tweewegenleer
De bestuursrechtelijke handhaving wordt uniform opgepakt, stelt Bomers. Ze zegt dat de dekens in hun toezicht meer gaan differentiëren, via de zogeheten tweewegenleer. ‘In de toekomst worden overtredingen waarvoor de wet de mogelijkheid van bestuursrechtelijke handhaving biedt, in beginsel ook langs die weg gehandhaafd. Hoewel ook de weg naar de tuchtrechter openstaat willen we de tuchtrechter daar in beginsel niet meer mee belasten. De advocaat heeft de mogelijkheid om een bestuursrechtelijk handhavingsbesluit door de bestuursrechter te laten toetsen aan de hand van beginselen als proportionaliteit, evenredigheid en détournement de pouvoir.’
Voorheen werd medewerking wel afgedwongen via de tuchtrechter, met een dekenklacht, licht adjunct-secretaris François van Vloten van de Limburgse orde toe. ‘Het voordeel is dat we nu een drietrapsraket hebben. Eerst sturen we een rappel, daarna een voornemen en vervolgens pas de last onder dwangsom. We gaan mee in de vaart der volkeren. Ook andere toezichthouders handhaven bestuursrechtelijk.’
Toezicht
De nieuwe aanpak van het dekenberaad komt voort uit de uitbreiding van artikel 5:20 Awb, vorig jaar juli, met een derde lid. De dekens kiezen bij de bestuursrechtelijke handhaving van de medewerking aan de CCV voor een dwangsom per overtreding van 3000 euro. ‘Dat is een behoorlijk bedrag, maar een dwangsom heeft slechts effect als het een prikkel tot nakoming vormt. Je moet ook nogal wat hebben verzuimd, wil je die uiteindelijk opgelegd krijgen. Het gaat ons er niet om zoveel mogelijk dwangsommen op te leggen. We willen graag de uitgevraagde gegevens in bezit krijgen, zodat we goed toezicht kunnen uitoefenen’, aldus Van Vloten.
Bomers benadrukt dat de dwangsom alleen in beeld komt wanneer de CCV niet is ingevuld. ‘Als iemand de CCV wel heeft ingestuurd, maar niet heeft voldaan aan alle verplichtingen, dan wordt dat op dit moment (nog) niet bestuursrechtelijk gehandhaafd.’
Bezwaar
Het dekenberaad gaat een algemene bezwaarschriftencommissie in het leven roepen, waar advocaten terecht kunnen die bezwaar tegen de last onder dwangsom willen aantekenen. Van Vloten: ‘Daar komen externe deskundigen in, die nog eens gaan kijken of de dekens de goede beslissing hebben genomen. Advocaten die bezwaar aantekenen, kunnen daar hun zegje doen. De commissie brengt vervolgens advies uit, waarna de deken een besluit op het bezwaar neemt.’
Bomers en Van Vloten verwachten dat uiteindelijk slechts enkele advocaten door middel van een dwangsom tot medewerking moeten worden gedwongen. ‘Goed beschouwd verandert er voor advocaten nauwelijks iets. De CCV is gelijk aan andere jaren.‘
Later dit jaar volgen nog twee ‘collectieve uitvragen’, de Wwft-vragenlijst en de financiële kengetallen. Ook bij die uitvragen zal bestuursrechtelijk worden gehandhaafd. Daarnaast wil het dekenberaad ook bestuursrechtelijk handhaven als advocaten niet voldoen aan enkele vereisten in de Wwft, namelijk het behalen van opleidingspunten en het al dan niet hebben van risicobeleid.
