Het college van toezicht ziet toe op de werking van het toezicht op advocaten en de behandeling van klachten over advocaten door de lokale dekens. Donderdag publiceerde het college zijn bevindingen nadat het zelf onderzocht hoe de Haagse deken als toezichthouder van Pels Rijcken heeft gefunctioneerd.
Vorig jaar maart kwam aan het licht dat Pels Rijcken vele jaren het toneel was van een miljoenenfraude. Bestuursvoorzitter Frank Oranje sluisde als notaris zo’n 11,5 miljoen euro van cliënten weg. Nadat justitie lucht van de zaak kreeg pleegde hij zelfmoord. Pels Rijcken dient niet alleen het gestolen geld terug te betalen, het is ook nog de vraag of het kantoor kan aanblijven als landsadvocaat. Om de crisis te bezweren heeft Pels Rijcken onder meer de notaristak opgeheven.
De fraudezaak raakt inmiddels niet alleen Pels Rijcken en de gedupeerde cliënten, maar ook de hele advocatuur. De beroepsgroep is zelf verantwoordelijk voor het toezicht op advocaten, uitgevoerd door lokale dekens. Na een rapport van Pro Facto heeft de minister voor Rechtsbescherming al te kennen gegeven dat die wat meer afstand moeten nemen.
Advocatuurlijke regels
De Haagse orde van advocaten heeft de fraudezaak bij Pels Rijcken vorig jaar zelf onderzocht. De conclusie van dat onderzoek was dat er weliswaar van alles mis was gegaan bij het kantoor, maar dat er geen advocatuurlijke regelgeving was geschonden. Frank Oranje was immers notaris, geen advocaat en hij opereerde zonder medeweten van collega’s. Wel stelde de Haagse deken Pels Rijcken voor negen maanden onder verscherpt toezicht. Tot 1 september was Arjen van Rijn de deken, vanaf die datum Inge Aardoom.
De kritiek van het college van toezicht op de Haagse deken is niet mals. In de eerste plaats komt het CvT tot de conclusie dat er in het Haagse toezicht geen sprake was van sturing op basis van risicoanalyse. Het bestaan van risico’s bij een van de grootste kantoren van het land en mogelijke signalen daarvoor werden vooraf niet onderkend. Het toezicht voorafgaand aan het bekend worden van de fraude is daardoor onvoldoende effectief gebleken, aldus het CvT.
Maar ook het onderzoek dat de Haagse deken vervolgens instelde naar de fraude, kan de toets der kritiek niet doorstaan. De onafhankelijkheid van het onderzoek was onvoldoende gewaarborgd, omdat de Haagse deken zelf partner was geweest bij Pels Rijcken. Hij verrichte het onderzoek wel samen met de Rotterdamse deken, maar hij had het beter helemaal uit kunnen besteden, stelt het college. Dat de secretaris van de Haagse Orde ook betrokken was bij het onderzoek, maakte het er niet beter op. Die was immers partner bij concurrent BarentsKrans en kreeg nu de gelegenheid bij Pels Rijcken in de keuken te kijken.
Grote kantoren
De Haagse deken weerlegt de kritiek van het CvT niet. Ze laat in een reactie weten dat de aanbevelingen van het college goed aansluiten op de bevindingen in het dekenale onderzoek. ‘Het dekenale onderzoek bij Pels Rijcken en de evaluatie van dat onderzoek door het college bevestigen dat een specifieke aanpak voor de grote kantoren gewenst en noodzakelijk is. Het dekenberaad heeft naar aanleiding van de bevindingen bij Pels Rijcken inmiddels concrete stappen gezet die zien op het toezicht op grote kantoren.’
Daarbij is er volgens de deken niet alleen aandacht voor de naleving van de regels maar evenzeer voor integriteit en sociale veiligheid. Het belang van een cultuur van gelijkwaardigheid met ruimte voor tegenspraak is groot en het toezicht wordt daar verder op ingericht, aldus de deken.
