Weerwind besprak woensdag met de Tweede Kamer de stand van zaken in de gefinancierde rechtsbijstand. Het vorige kabinet heeft na jarenlange discussie per 1 januari de puntentoekenning voor toevoegingsadvocaten aangepast volgens het advies van de Commissie-Van der Meer. Dat advies is echter gebaseerd op het kostenniveau van 2015. Tal van fracties drongen er woensdag bij Weerwind op aan dat hij de tarieven indexeert, zeker met het oog op de huidige hoge inflatie. ‘De tarieven van Van der Meer zijn al weer achterhaald en bovendien zijn zaken inmiddels ingewikkelder geworden’, aldus Michiel van Nispen van de SP. Ook de PvdA wil dat de tarieven ‘up tot date’ blijven.
Werkdruk
Don Ceder van de ChristenUnie zei zich zorgen te maken over de achterblijvende vergoedingen, maar ook om de toegenomen werkdruk. Volgens hem haken jonge sociale advocaten daardoor vroegtijdig af. Ceder opperde om in toevoegingen ook de kosten te betrekken van het ondersteunend personeel dat sociale advocaten bijstaat.
Minister Weerwind (D66) deed woensdag geen harde toezeggingen over een eventuele tariefsverhoging. Wel beloofde hij waar nodig tussentijds aanpassingen te doen. ‘Per rechtsgebied bekijk ik of aanpassingen nodig zijn. Ik begin met het rechtsgebied scheiden en al werkende weg komen andere rechtsgebieden aan de beurt.’
Kilometervergoeding
De Tweede Kamer bepleitte woensdag, gesouffleerd door de NOvA, ook een hogere kilometervergoeding voor sociale advocaten. De huidige negen cent per kilometer dekt de kosten niet. ‘Daar ga je toch voor lopen?’, vroeg Farid Azarkan van Denk aan minister Weerwind. Volgens de bewindsman ligt het tarief echter vast in de CAO Rijk en is het niet aan hem om die aan te passen. Na aandringen van de Kamer beloofde hij niettemin zich te zullen inspannen om een oplossing te vinden.
De Tweede Kamer toonde zich voorstander van het voornemen van het kabinet om commerciële kantoren te laten meebetalen aan de sociale advocatuur, in geld of in natura. Minister Weerwind zet in dat dossier het beleid van zijn voorganger voort. Het PvdA-kamerlid Songül Mutluer noemde het ‘terecht dat deze minister de kantoren aanspreekt die denken hun neus te moeten ophalen voor sociale advocatuur’. Volgens Mutluer hebben advocatenkantoren ook een maatschappelijke verantwoordelijkheid. ‘Ik zie uit naar het wetsvoorstel waarin de minister deze kantoren gaat dwingen mee te betalen aan wat zij zien als overheidstaak. Dat is beter dan ze tegen heug en meug dwingen te werken in de sociale advocatuur.’
Boterham
Ook VVD’er Ulysse Ellian zei het terecht te vinden dat de gehele advocatuur bijdraagt aan de toegang tot het recht. ‘Elke advocaat moet een redelijke boterham kunnen verdienen. Dat is de verantwoordelijkheid van de gehele advocatuur.’
Ellian ziet meer in een financiële afdracht dan in een verplichting om toevoegingszaken te doen. ‘Iemand die zich op de Zuidas bezighoudt met mergers and acquisitions, moet je niet in Maastricht een bijstandszaak laten doen.’ Maar volgens Don Ceder van de ChristenUnie zijn er wel degelijk rechtsgebieden waarin commerciële advocaten ook sociaal werk kunnen doen, bijvoorbeeld in het arbeidsrecht en het huurrecht. ‘Als je een woningcorporatie kunt bijstaan tegen een consument, kan het ook andersom.’
Open gesprek
Minister Weerwind maakte woensdag duidelijk dat hij de commerciële kantoren liever met stroop dan met azijn wil vangen. ‘Ik ben nog op zoek. Moet het een bijdrage in uren zijn, in geld, gerelateerd aan omzet of inkomen? Ik ga de komende periode op een open manier in gesprek met advocatenkantoren en de NOvA om te kijken hoe we daar aan vorm kunnen geven. Maar ik zie ook dat commerciële kantoren momenteel al de nodige initiatieven nemen. Ik zou hen geen recht doen door te zeggen dat er niets gebeurt.’