Volgens de D66-minister laat de aanhouding van advocaat Youssef T. in de EBI zien dat er een reëel risico is dat advocaten betrokken kunnen raken bij georganiseerde criminaliteit. Dat risico kan alleen worden ingedamd met een landelijke toezichthouder, stelt Weerwind, die ‘daadkrachtig en slagvaardig is, kennis en expertise heeft en die met relevante partijen informatie kan uitwisselen’.
Uitgangspunt is dat het toezicht op de advocatuur onafhankelijk, transparant, uniform, preventief en effectief is, schrijft Weerwind. Dat is nu niet het geval, meent hij. ‘De lokaal deken heeft nu veel verschillende taken en rollen. (…) Deze verschillende taken en rollen kunnen elkaar versterken, maar kunnen ook tegenstrijdig zijn met elkaar. Het combineren van die verschillende taken en rollen kan in toenemende mate steeds lastiger worden.’ De bewindsman verwijst ook naar de fraude bij Pels Rijcken, waarbij in het toezicht de schijn van belangenverstrengeling ontstond.
Klachten
Om duidelijkheid te scheppen wil Weerwind de toezichthoudende taak (zoals omschreven in artikel 45a van de Advocatenwet) primair beleggen bij de LTA. Of er daarbij nog een taak ligt voor de deken, weet hij nog niet. ‘Ik beraad me nog op de vraag of bij de toekomstige inrichting van het toezicht onder verantwoordelijkheid van de LTA er bij de uitvoering van dat toezicht nog een rol is weggelegd voor de lokaal deken.’ Wel zal de lokale deken hoe dan ook een belangrijke rol blijven vervullen bij het behandelen van klachten tegen advocaten en in het tuchtrecht, stelt hij.
Het toezicht op de advocatuur blijft, gelet op de onafhankelijke rol en positie van advocaten ten opzichte van de Staat, wel binnen de beroepsgroep zelf georganiseerd. Daarmee komt Weerwind tegemoet aan de voornaamste wens van de NOvA. Formeel wordt de LTA verantwoordelijk voor het toezicht op de naleving van de Advocatenwet, de Wwft, de Sanctieregelgeving en toekomstige wetgeving zoals bijvoorbeeld de Wet Kwaliteit Incassodienstverlening.
Drie advocaten
De LTA wordt straks bestuurd door ten minste drie advocaten, niet zijnde de lokaal deken. Deze drie houden zich uitsluitend met het toezicht bezig en worden vrijgesteld van de verplichting een praktijk te voeren. De LTA krijgt de bevoegdheid om bestuurlijke maatregelen als een boete of last onder dwangsom op te leggen, maar kan ook zelfstandig een tuchtklacht indienen. De drie LTA-bestuurders mogen ook extra toezichthouders aanwijzen. Advocaten mogen zich, evenmin als nu, ten opzichte van de toezichthouders niet beroepen op hun wettelijke geheimhoudingsplicht.
De plannen van Weerwind sluiten naadloos aan bij die van de NOvA en het College van Toezicht. De lokale dekens vinden dat zij het bestuur moeten vormen van de LTA. De Tweede Kamer praat woensdag met de minister over de bestrijding van georganiseerde criminaliteit en ondermijning.
