Dekker liet de Tweede Kamer eind vorig jaar weten te overwegen advocaten alleen nog maar in duo’s toe te laten bij gedetineerden in de EBI in Vught. Aanleiding was de arrestatie van advocaat Youssef Taghi. De strafrechtadvocatuur zag helemaal niets in het plan. Nu komt ook minister Weerwind erop terug. Volgens de bewindsman is het vierogenprincipe in strijd met het rechtstatelijke recht op vrije advocaatkeuze en daarmee niet toegestaan.
Volgens jurisprudentie van het EHRM is een inperking van het recht op vrije advocaatkeuze toegestaan als het noodzakelijk is voor een behoorlijke rechtspleging, zo schrijft hij de Tweede Kamer. Daarbij wordt met name gekeken naar de belangen van de verdachte en het waarborgen van het recht op een eerlijk proces. Dat is een ander belang dan het met het vierogenprincipe beoogde belang, aldus Weerwind.
Camera’s
De minister wil in de EBI wel camera’s gebruiken om toe te zien op vertrouwelijke gesprekken tussen advocaat en cliënt. Volgens hem kan dat wettelijk wel toelaatbaar zijn. ‘Visueel toezicht wordt zo mogelijk gemaakt voor gevallen waarin aanwijzingen bestaan dat het vertrouwelijk overleg tussen de advocaat en de gedetineerde, bijvoorbeeld met non-verbale communicatie, wordt misbruikt.’
Minister Dekker had ook een aantal andere maatregelen in gedachten voor advocaten van extra gevaarlijke criminelen. Zo wilde hij advocaten vaker laten screenen. Op dit moment hoeft alleen bij beëdiging een VOG te worden overlegd. Dekker zegt te denken aan een periodiek terugkerende VOG, bijvoorbeeld eens in de 5 of 10 jaar. Dat idee lijkt geheel verdampt, Weerwind besteed er geen woorden meer aan. Ook extra kwaliteitseisen voor advocaten van extra gevaarlijke gedetineerden zijn van de baan. Het stellen van extra juridisch inhoudelijke kwaliteitseisen bovenop de bestaande eisen voegt weinig toe, aldus Weerwind. Hij zegt wel te geloven in het vergroten van de weerbaarheid van advocaten. Hij onderschrijft het plan van de NOvA om een weerbaarheidstraining te ontwikkelen specifiek voor advocaten die gedetineerden in de EBI bijstaan. Daarnaast heeft de NOvA de minister beloofd dat er intervisie/peer review komt voor deze groep advocaten als onderdeel van de weerbaarheidstraining.
Familie
Minister Weerwind zegt het net als Sander Dekker moeilijk verdedigbaar te vinden dat advocaten cliënten bijstaan met wie zij een nauwe persoonlijke band of een familieband hebben. Niettemin worden daar evenmin extra regels aan gesteld. De huidige gedragsregel vereist al dat advocaten een afweging maken of zij, gelet op de kernwaarde onafhankelijkheid, een cliënt bij kunnen staan, constateert Weerwind.
Weerwind wil wel het plafond verlagen dat geldt voor contante betalingen. Cliënten mogen nu nog maximaal vijfduizend euro contant betalen aan advocaten. De minister wacht echter eerst onderzoek van de NOvA-Taskforce naar betalingen binnen de advocatuur af. Weerwind laat zich positief uit over de nieuw opgerichte NOvA-Taskforce, dat streeft naar versterking van de informatiepositie van de advocatuur. Met behulp van de taskforce wil de NOvA een beter beeld krijgen van vertakkingen van onderwereld naar de advocatuur, om vervolgens zelf maatregelen te kunnen nemen. Zo onderzoekt de NOvA de mogelijkheden en risico’s van niet herleidbare financiële middelen, het gebruik van onder meer PGP-telefoons en de kroongetuigeregeling.