Een aantal advocaten voert al enkele jaren een strijd met het OM over gekraakte chatberichten van communicatiediensten als PGPsafe, EncroChat en SkyECC. De Nederlandse politie heeft op dat gebied veel expertise opgebouwd en werkt daarbij intensief samen met buitenlandse opsporingsdiensten. Dankzij succesvolle hacks zijn vele duizenden berichten tussen criminelen onderschept, terwijl die zich veilig waanden.
In hun brandbrief, gericht aan ‘de staatsmachten’, zeggen de in totaal 133 advocaten dat er op zichzelf niets mis is met nieuwe, geavanceerde opsporingsmethoden in de bestrijding van zware criminaliteit. Die vragen echter wel om transparantie over het feitelijk verloop van het onderzoek, zodat de rechter kan toetsen of het bewijsmateriaal betrouwbaar is en rechtmatig verkregen.
Mensenrechten
Daar is nu geen sprake van, nota bene met goedkeuring van de rechtspraak, aldus de advocaten. ‘Rechters wijzen de vele verzoeken van vele advocaten om dat feitelijk verloop gewoon helder te krijgen (…) stelselmatig af. Dat klemt omdat ondertussen wel sterke, feitelijke aanwijzingen bekend zijn geworden dat fundamentele mensenrechten zijn geschonden of dreigen te worden geschonden van burgers c.q. verdachten.’
Zowel de privacy van burgers als het recht op een eerlijk proces komen op het spel te staan en daarmee wordt de rechtsstaat – met goedkeuring van de magistratuur – feitelijk ondermijnd, aldus de advocaten in hun open brief.
Tweede Kamer
Ze willen dat de Tweede Kamer bij de regering om opheldering vraagt over de internationale rol van Nederland bij het hacken van versleutelde communicatiediensten. Rechters dienen zich daarnaast kritischer op te stellen als verdachten worden geconfronteerd met bewijsmateriaal dat voortvloeit uit die internationale samenwerking. Tot dusver hanteren rechters het vertrouwensbeginsel, waarmee ze er vanuit gaan dat het bewijs in het buitenland op rechtmatige wijze is verkregen.
De brief is als eerste ondertekend door Ruud van Boom en Justus Reisinger. Met name deze twee advocaten lopen al langer te hoop tegen de werkwijze van het OM en de opstelling van de rechtspraak.
De rechtbank Leeuwarden heeft maandag prejudiciële vragen gesteld aan de Hoge Raad over de toelaatbaarheid van bewijsmateriaal dat – met hulp van de Nederlandse politie – in het buitenland is vergaard.