De Rechtspraak heeft momenteel ongeveer 200 fte aan rechterlijke vacatures openstaan. Dat tekort staat mede aan de basis van de grote achterstanden en lange doorlooptijden, waar de Rechtspraak mee kampt. Tot ontsteltenis van de Tweede Kamer zag het OM zich deze zomer 1500 strafzaken te seponeren, omdat bij de rechtbank Gelderland de zittingscapaciteit ontbrak.
Uitstroom
Hoewel de opleidingscapaciteit is verhoogd van jaarlijks tachtig naar 130 rechters, blijft het vooralsnog dweilen met de kraan open, bleek woensdag. Probleem is dat elk jaar gemiddeld 110 rechters uitstromen, omdat ze 70 jaar zijn geworden of om een andere reden. ‘Op deze manier duurt het tien jaar voordat we het tekort aan rechters hebben opgelost’, rekende SP-Kamerlid Michiel van Nispen de minister voor. ‘Wat is er nodig om de opleidingscapaciteit te verhogen?’
Volgens Weerwind is het niet mogelijk jaarlijks nog meer rechters op te leiden, omdat de opleidingscapaciteit momenteel maximaal wordt benut en het – eveneens door personeelstekort – niet mogelijk is die uit te breiden. In plaats daarvan kijkt hij naar de duur van de opleiding. Die vergt momenteel zes jaar, aldus de bewindsman. Weerwind wil in overleg met de Rechtspraak bezien of het mogelijk is de duur ‘in te dikken zonder aan de opleidingseisen teniet te doen’. Daarnaast wil hij bekijken of bij voorbeeld universiteiten kunnen bijdragen aan een oplossing.
Weerbarstig
Weerwind stak niet onder stoelen of banken dat het probleem weerbarstig is. Ook het vinden van geschikte rechter-plaatsvervangers is een bron van zorg, zei hij. ‘Het probleem wordt niet kleiner, ik worstel daarmee.’
Kamerlid Mirjam Bikker van de ChristenUnie suggereerde Weerwind te onderzoeken of het mogelijk is de maximumleeftijd van rechters aan te passen. Dankzij coronawetgeving heeft de Rechtspraak al een aantal pensionado’s voor drie jaar kunnen terugroepen om achterstanden weg te werken.
Het kabinet heeft de Rechtspraak structureel 155 miljoen euro extra gegeven om de capaciteit en de efficiëntie te vergroten. Het vergt nog de nodige tijd voordat de effecten van deze extra investering merkbaar zullen zijn, aldus Weerwind.
Maatwerk
Op Twitter reageren rechters kritisch op de suggestie van de minister. Jeannine Aalders, raadsheer bij het gerechtshof Amsterdam wijst erop dat de rechtersopleiding tegenwoordig al korter is dan voorheen. ‘De huidige opleiding tot rechter is maatwerk. De duur is afhankelijk van de ervaring van de kandidaat en is minimaal vijftien maanden en maximaal vier jaar. De zes jaar die in het artikel wordt genoemd betrof de -niet meer bestaande – raio-opleiding.’
Jan Bram de Groot, raadsheer bij het gerechtshof Arnhem/Leeuwarden schrijft: ‘Versnellen betekent: genoegen nemen met rechters die minder intensief (goed) zijn opgeleid.’