Minister Yesilgoz van Justitie en Veiligheid had de ‘Commissie advocatendiensten aan de staat’ in het leven geroepen na het bekend worden van de fraudezaak bij Pels Rijcken, waarbij notaris Frank Oranje jarenlang miljoenen euro’s had weggesluisd.
De commissie stelt dat het voor de staat niet zinvol is een eigen rijksdienst van advocaten op te richten. Die zal niet in alle gevallen onafhankelijk kunnen opereren, waardoor het nodig blijft externe advocaten in te huren. Uitbreiding van het aantal advocaten in dienstbetrekking biedt evenmin soelaas. Op dit moment tellen de ministeries 35 advocaten in dienstbetrekking, vooral werkzaam op gebieden zoals arbeidsrecht, aansprakelijkheidsrecht en aanbestedingsrecht. Deze overheidsadvocaten functioneren prima, maar begeven zich niet op beleidsgevoelige terreinen.
Externe inhuur blijft nodig vanwege de verplichte procesvertegenwoordiging, een behoefte aan advies of een second opinion, aldus de commissie.
Afhankelijk
De onderzoekers stellen dat het werken met een vast advocatenkantoor voordelen biedt, vanwege de directe beschikbaarheid van ervaren advocaten die de rijksoverheid goed kennen. Het risico daarvan is echter de grote afhankelijkheid van het kantoor. Ze pleiten er daarom voor ook andere advocatenkantoren in te schakelen dan alleen Pels Rijcken.
De mogelijkheden daartoe zijn echter wel wat beperkt, aangezien de staat als voorwaarde semi-exclusiviteit eist, signaleert de commissie. Een advocatenkantoor mag door de aanvaarding van een opdracht immers niet in conflict komen met belangen van andere cliënten. Andere grote kantoren staan dan ook niet te trappelen om de staat als opdrachtgever binnen te halen, vooral niet als het gaat om meerdere rechtsgebieden. Als een overheidsopdracht zich zou beperken tot een bepaalde specialisatie, dan is er wel belangstelling, menen de onderzoekers. De tarieven in het hogere segment liggen over het algemeen wel boven die van de landsadvocaat, waarschuwen ze.