Volgens het jaarverslag van de Raad voor de Rechtspraak bedroeg de werkvoorraad eind 2022 iets meer dan 346.000 zaken. De rechtbanken en de CRvB zagen hun voorraad beide met ongeveer 1.000 zaken dalen; de gerechtshoven zagen hun voorraad met ongeveer 2.000 zaken stijgen.
De rechtbanken hadden te maken met een flinke toename in het aantal Mulderzaken, maar zagen het aantal Wsnp-zaken en insolventiezaken teruglopen. Bij de gerechtshoven liep het aantal belastingzaken flink op met circa 2.500 zaken.
No cure no pay
Voorzitter Henk Naves wijt in zijn voorwoord de aanwas aan no cure, no pay-bedrijven die namens huiseigenaren bezwaar maken tegen de WOZ-waarde. ‘We zien hier een praktijk waarbij de rechtsgang op zichzelf lucratief is. Bij de behandeling van de zaak valt de afwezigheid van een echt inhoudelijke reactie vaak op. Het gebruik van gestandaardiseerde tekstblokken die niet zijn toegespitst op de zaak, spreekt dan boekdelen.’
Volgens Naves wordt de burger niet echt beter van dergelijke zaken en draait de samenleving op voor de kosten. ‘De belastingrechtspraak loopt door de duizenden extra rechtszaken vast. Bij Mulderzaken speelt een vergelijkbare problematiek (…). Het verdienmodel zou minder aantrekkelijk kunnen worden door het systeem van vergoedingen aan te passen.’
Jeugdzaken
Naves vindt ook dat de hoger beroepstermijn van drie maanden bij jeugdbeschermingszaken en gezag- en omgangszaken moet worden gehalveerd. ‘Regelmatig wacht de partij die door de rechter in het ongelijk is gesteld de volle termijn af voordat hoger beroep wordt ingesteld. Hierdoor, maar ook door een te lange behandeltijd bij de gerechtshoven zelf, komt de uitkomst van het hoger beroep regelmatig als mosterd na de maaltijd.’
Naves benadrukt dat de werkdruk hoog is en het tekort aan rechters nog niet is weggewerkt. ‘De mensen van de Rechtspraak doen er, soms ten koste van zichzelf, alles aan om te voorkomen dat de gevolgen hiervan de samenleving raken. We zetten vol in op het aantrekken en opleiden van nieuwe rechters en collega’s die hen ondersteunen. Maar omdat het effect van deze inspanningen pas over enkele jaren merkbaar is, staan we nu voor de vraag: hoe houden we de kwaliteit van rechtspraak hoog zolang dergelijke tekorten een feit zijn?’