Het standpunt dat tuchtrecht primair een overheidstaak is wordt gedeeld door alle partijen in het veld, schrijven de onderzoekers. Bovendien is het de vraag of volledige doorberekening van de kosten voor tuchtrechtspraak in lijn is met het profijtbeginsel. Ook andere partijen dan advocaten, notarissen en gerechtsdeurwaarders zijn volgens hen gebaat bij een goed functionerend toezicht en tuchtrecht.
Op grond van de Wet doorberekening, die op 1 januari 2018 in werking trad, dragen gerechtsdeurwaarders, notarissen en advocaten zelf de kosten van het toezicht en tuchtrecht. Voor de advocatuur gaat het alleen om kosten voor tuchtrecht, omdat het toezicht al door de beroepsgroep zelf werd bekostigd. De kosten van het tuchtrecht zijn binnen de NOvA gefinancierd door een verhoging van de jaarlijkse financiële bijdrage. In totaal bedroegen de doorberekende kosten aan de advocatuur in 2021 (de meest recente cijfers uit het rapport) ruim 1,4 miljoen euro, wat neerkomt op 79 euro per advocaat.
Bezuiniging
De Wet doorberekening bespaart de overheid volgens het rapport circa 8,6 miljoen euro per jaar, bestaande uit 8,3 miljoen euro doorberekende kosten en 0,3 miljoen euro baten (tuchtrechtopbrengsten). Onder die opbrengsten vallen griffierechten, proceskostenveroordelingen en boetes. Daarmee is het hoofddoel van de wet bereikt.
Daarnaast beoogde de wet een efficiëntere kwaliteits- en integriteitsbewaking binnen de beroepsgroepen te bereiken door middel van de financiële prikkel die van de wet uitgaat. Dat doel is niet behaald: geen van de publiekrechtelijke beroepsorganisaties heeft als gevolg van de wet de kwaliteits- en integriteitsbewaking verbeterd. ‘De kwaliteits- en integriteitsbewaking had bij alle pbo’s de nodige aandacht. Deze wet heeft daar volgens alle drie de pbo’s geen extra impuls aan gegeven,’ schrijven de onderzoekers daarover.
Wel is gebleken dat de uitvoering van de wet extra (administratieve) tijd kost. ‘Deze uren kunnen niet worden ingezet voor het primaire proces, hetgeen dus eerder ten nadele is van kwaliteitsverbetering dan ten voordele.’