De minister reageert daarmee op een motie van Kamerleden Van Nispen (SP) en Ellian (VVD) uit 2021. Zij vinden het onwenselijk dat slachtoffers zelfs met een toegewezen vordering hun recht niet altijd kunnen halen. Volgens de Kamerleden zou een mogelijke oplossing zijn dat de overheid civiele vorderingen van slachtoffers overneemt als een dader niet direct aan de vordering kan of wil voldoen.
CJIB
Weerwind voelt daar echter niets voor. ‘De overheid heeft geen rol in het civiele recht,’ schrijft hij. ‘Het gaat in een civiele procedure om het beslechten van een geldelijk geschil tussen twee partijen waarbij de rechter beslist of de geldelijke vordering wordt toegewezen. Dat de schadeveroorzaker niet of niet voldoende in staat is om de schade te vergoeden, rechtvaardigt niet dat de overheid bij een civiel vonnis verantwoordelijk is voor het verhalen of compenseren van de schade. Hoe schrijnend dit ook kan zijn in individuele gevallen.’
Van Nispen en Ellian wilden het Centraal Justitieel Incasso Bureau (CJIB) inschakelen bij het innen van civiele vorderingen, in navolging van een eerder voorstel door CDA-Kamerlid Van Toorenburg. Die hoopte daarmee slachtoffers van internetoplichting tegemoet te komen.
Voorschot
Weerwind vindt ook niet dat de overheid schadevoorschotten zou moeten uitbetalen in civiele oplichtingszaken. ‘Dit zou betekenen dat particuliere schade wordt afgewenteld op de samenleving als geheel en dit is niet betaalbaar.’
In strafzaken biedt de overheid wel financiële hulp aan slachtoffers. Wanneer de strafrechter een schadevergoedingsmaatregel oplegt, int het CJIB dit bedrag voor het slachtoffer bij de dader. Het CJIB schakelt daarvoor gerechtsdeurwaarders in. Als de dader acht maanden na het onherroepelijk worden van het vonnis de schadevergoeding niet (volledig) heeft betaald, treedt een voorschotregeling in werking. De Staat keert in dat geval het nog verschuldigde bedrag uit aan het slachtoffer.
Weerwind zegt wel te willen onderzoeken of het mogelijk is om het innen van civiele vonnissen te verbeteren.