De opnames moeten volgens Ellian worden voorgelegd aan een onafhankelijke commissie, die beoordeelt of extra onderzoek nodig is naar de positie van de advocaat. Als blijkt dat extra onderzoek nodig is, wordt de minister ingelicht. De leden van de commissie hebben een geheimhoudingsplicht. Met zijn voorstel richt Ellian zich op gedetineerden die ervan worden verdacht contact te zoeken met de buitenwereld om het crimineel handelen voort te zetten. ‘In die gevallen is het geboden dat ook de gesprekken tussen de rechtsbijstandsverlener en de gedetineerde worden opgenomen.’ Er hoeft nog geen sprake te zijn van een verdenking in strafvorderlijke zin tegen de advocaat.
Helder wil dat de opnames vijf jaar lang beveiligd bewaard worden door de NOvA. Het OM kan de gesprekken in het kader van een strafproces opvragen via de rechter. Daarvoor moet wel een redelijke verdenking bestaan jegens de advocaat van het doorspelen van informatie.
Ellian en Helder brachten hun voorstellen vorige week in stemming tijdens het Kamerdebat over de wijziging van de Penitentiaire beginselenwet. Demissionair minister Franc Weerwind (Rechtsbescherming) wil dat cameratoezicht wordt gehouden op bezoeken van advocaten aan gedetineerden die onder intensief toezicht staan of die in een extra beveiligde inrichting vast zitten. Ook mogen in beginsel ‘ten hoogste twee rechtsbijstandverleners’ toegang hebben tot deze gedetineerden. Nu de Tweede Kamer de amendementen van zowel Ellian als Helder heeft geaccepteerd, worden de restricties in EBI en AIT nog strenger.
Aangescherpt EBI-regime
Want ook het amendement van Ellian om in de EBI en op AIT’s het contact met de buitenwereld nog verder te beperken, werd aangenomen. Het aantal telefonische contactmomenten op de AIT’s wordt teruggebracht van zeven naar twee keer per week, maximaal tien minuten per gesprek. Bezoek mag maximaal twee keer per week, een uur per bezoek plaatsvinden. In de EBI wordt dat een keer tien minuten bellen per week en een keer per week maximaal een uur bezoek. Zowel in de EBI als op de AIT’s wordt tijdens het bezoek en telefoongesprekken live meegeluisterd.
De Kamer verwierp een aantal amendementen van Joost Sneller (D66) en Esmah Lahlah (GL-PvdA). Zij wilden onder andere dat het maximum van twee advocaten, het locatiegebonden bellen en het visueel toezicht als optie en niet als standaardmaatregel in de wet worden opgenomen. Volgens de Kamerleden moet per individuele gedetineerde worden afgewogen of deze maatregelen noodzakelijk, proportioneel en subsidiair zijn.
Met het voorstel van Lahlah c.s. om het visueel toezicht en het maximum aantal advocaten aan een uitgebreide voorhangprocedure te onderwerpen stemde de Kamer wel in. Daarmee krijgt het parlement nog een extra controlemoment voordat de regels van kracht worden.
Volgende week dinsdag stemt de Tweede Kamer over het gehele wetsvoorstel.