De democratische rechtsstaat moet volgens het kabinet de grondrechten waarborgen en waar nodig haar inwoners beschermen tegen de overheid. Het kabinet zegt daarom de toegang tot het recht te versterken.
De grondrechten worden beter gewaarborgd door het oprichten van een constitutioneel hof en betere toetsing van de grondrechten bij het maken van wetten, vermeldt het regeerprogramma. De Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State wordt verzelfstandigd. Bij kinderbeschermingsmaatregelen moeten ouders en kinderen beter worden gehoord, betrokken en ondersteund. Het kabinet investeert in rechtsbijstand voor ouders die te maken krijgen met uithuisplaatsing of een gezagsbeëindiging.
Het kabinet wil dat burgers met juridische problemen voegtijdig en laagdrempelig hulp krijgen. Specifiek wordt ingezet op een betere informatievoorziening zodat mensen beter kunnen kiezen tussen bijvoorbeeld mediation, een geschillencommissie of de gang naar de rechter.
Ook investeert het kabinet in het Juridisch Loket. Het zegt het daarnaast belangrijk te vinden voldoende aanbod van de sociale advocatuur te houden. Verder wordt bezien of procedures voor de burgerlijke rechter kunnen worden vereenvoudigd.
Reinier Feiner, voorzitter van de Vereniging Sociale Advocatuur Nederland (VSAN), constateert op Linkedin dat de sociale advocatuur en het belang van laagdrempelige toegang tot het recht expliciet genoemd worden in het regeerprogramma. ‘Interessant is uiteraard of de voornemens ook gepaard gaan met financiële daadkracht om deze pijlers van de rechtsstaat goed te stutten en waar mogelijk uit te bouwen binnen ons rechtsbestel en samen met de rechtspraak.’
Versterking strafrechtketen
Tijdige en effectieve afhandeling van strafzaken staat ook hoog op de takenlijst. Het kabinet bekijkt hoe de financiering minder gebaseerd kan worden op output en meer op samenwerken en presteren in de strafrechtketen. Er wordt geïnvesteerd in de capaciteit in de strafrechtketen. Het kabinet zegt verder de al in gang gezette verhoging van het wettelijk strafmaximum voor diverse delicten te willen doorzetten.
Het kabinet wil het stelsel bewaken en beveiligen vernieuwen om bepaalde beroepsgroepen, zoals togadragers, beter te beschermen tegen bedreiging. Het streven is om het nieuwe stelsel aan volgend jaar in werking te hebben.
Slachtofferrechten
Slachtofferrechten worden verder versterkt. Er wordt gewerkt aan een wetsvoorstel om broers en zussen ook de mogelijkheid te bieden om aanspraak te maken op affectieschade. Ook worden normbedragen geïntroduceerd in het strafproces.
Slachtoffers van stelselmatig psychisch geweld komen vanaf de eerste helft van 2025 in aanmerking voor een tegemoetkoming door het Schadefonds Geweldsmisdrijven. In de voorschotregeling wordt in 2027 een plafond geïntroduceerd om de regeling betaalbaar te houden.
Letselschade-advocaat Arlette Schijns is daar op Linkedin kritisch over. Volgens haar zorgt de maatregel voor een ‘aanzienlijke verslechtering’ van de positie van slachtoffers van geweld. ‘Deze groep zal met een groot deel van de schade blijven zitten. Het staat bovendien haaks op het voornemen in het hoofdlijnenakkoord om de positie van slachtoffers te versterken door een verbetering van het stelsel van compensatie.’
Asiel en migratie
Het kabinet Schoof maakt zich in het regeerprogramma op voor het strengste asielbeleid dat Nederland tot dusver heeft gekend. Er komt een breed pakket aan maatregelen, gericht op beperking van de instroom.
Het kabinet wil veel van die maatregelen zo snel mogelijk invoeren. Een tijdelijke asiel crisiswet moet daarbij helpen, evenals het toepassen van uitzonderingsbepalingen op de vreemdelingenwet. Daarnaast zal het kabinet bij de Europese Commissie een opt-out aankondigen voor het Europees asiel- en migratiebeleid. Arbeidsmigratie moet meerwaarde brengen voor Nederland.
Bestaanszekerheid
Om meer mensen aan een vaste baan te helpen komt er een wetsvoorstel voor meer werkzekerheid voor flexwerkers. Om zelfstandigen beter te beschermen tegen verlies van inkomen bij langdurige arbeidsongeschiktheid komt er een verplichte
arbeidsongeschiktheidsverzekering voor zelfstandigen.
Het kabinet introduceert een extra tarief in de inkomstenbelasting, gecombineerd
met een verlaging van het tarief in de eerste schijf. Deze lastenverlichting wordt gefinancierd door verlaging van de algemene heffingskorting.
Om problematische schulden fundamenteel aan te pakken komt het kabinet met een integraal pakket aan maatregelen, gebaseerd op het eindrapport van het Interdepartementaal Beleidsonderzoek (IBO) Problematische schulden. In de sociale zekerheid krijgen burgers het recht om zich te vergissen. Hoge terugvorderingen van toeslagen worden aanzienlijk verminderd.
Het kabinet wil jaarlijks 100.000 woningen bouwen om de woningnood op te lossen, via grootschalige woningbouw, verdichten en ‘met een straatje erbij’. Op een ‘woontop’ eind dit jaar moeten er daartoe afspraken worden gemaakt tussen rijk, pensioenfondsen, woningcorporaties, gemeenten en provincies. Procedurele en juridische belemmeringen voor woningbouw worden zoveel mogelijk weggenomen. Er komt extra geld beschikbaar voor de bereikbaarheid van woningbouwlocaties.
Lees hier het volledige regeerprogramma.