Het Juridisch Loket heeft bijna 400 fte beschikbaar om eerste hulp te bieden aan mensen met juridische vragen. De organisatie telt tientallen vestigingen over het hele land en biedt ook gratis telefonische bijstand. Circa tien procent van de hulpvragen resulteert in doorverwijzing naar een advocaat.
Volgens Van Helden heeft het Juridisch Loket te maken met een flink stijgende vraag om juridische hulp. ‘We zien dag in, dag uit dat veel mensen vastlopen. Op dit moment worden we wekelijks door circa 7.500 mensen gebeld en melden circa 1600 mensen zich aan de balie. Dat is ongeveer een kwart meer ten opzichte van andere jaren. Die stijging heeft ons in zekere zin overvallen en vraagt echt enorm veel van de organisatie.’
Versterking van de eerstelijns hulp door het Juridisch Loket vormde de afgelopen vijf jaar een van de pijlers onder de stelselvernieuwing gefinancierde rechtsbijstand. Met name de samenwerking met het zogeheten sociale domein, waarin gemeenten en maatschappelijke organisaties opereren, is verbeterd. Voor volgend jaar heeft het Juridisch Loket een begroting opgesteld van 57 miljoen euro. In de begroting van het ministerie van Justitie en Veiligheid staat echter een post opgenomen van slechts 33 miljoen euro. Daarmee dreigt een budgettair gat van 24 miljoen. Van Helden:
‘In het regeerprogramma zegt het kabinet blijvend te investeren in het Juridisch Loket om te voorkomen dat mensen van het kastje naar de muur worden gestuurd of in onnodige procedures terecht komen. Daar zijn we heel blij mee. Tegelijkertijd zie je die ambitie nog niet vertaald worden in de structurele financiering die nodig is. Dat staat op gespannen voet met de ambitie die is uitgesproken en zorgt voor onzekerheid over de continuïteit bij het Juridisch Loket.’
Van Helden realiseert zich dat ook de sociale advocatuur vraagt om extra geld. Van mogelijke onderlinge concurrentie om overheidsgeld wil ze echter niet weten. ‘Je moet denken vanuit de mensen die een hulpvraag hebben. Het is zaak dat zij laagdrempelig en kosteloos bij het Juridisch Loket terecht kunnen en daar verder geholpen worden. Op het moment dat ze rechtsbijstand nodig hebben van een advocaat is het ook belangrijk dat die er is. Het gaat erom die eerste en tweede lijn goed aan elkaar te verbinden, zodat mensen goed van de een naar de ander gaan als dat nodig is. Daarom is het essentieel te investeren in het stelsel als geheel. Het is niet het een of het ander. Het is allebei enorm belangrijk. Als we problemen niet tijdig oplossen, kosten ze de samenleving uiteindelijk veel geld.’
Van Helden wijst op de verschillende rapporten die de afgelopen jaren zijn opgesteld, waarin wordt gewaarschuwd voor een kille en afstandelijke overheid en de teloorgang van de menselijke maat. ‘We moeten oppassen dat we niet van rapport naar rapport gaan en dat ondertussen mensen niet geholpen worden. Er zijn steeds meer mensen die vastlopen. Wij zien die mensen elke dag. We weten inmiddels met z’n allen dat een sterke rechtshulp en een sterke rechtsbijstand hard nodig is. Het is hoog tijd die rapporten om te zetten in daden.’
De Tweede Kamer debatteert volgende week over de begroting 2025 van het ministerie van Justitie en Veiligheid.
