De eerste zelfstandigen zonder personeel (zzp) waren een paar honderd werkloze bouwvakkers die tijdens de crisis van de jaren tachtig freelance klussen gingen doen. Sinds de jaren negentig verminderde die werkloosheid, maar desalniettemin nam het aantal zzp’ers gestaag toe tot een record van 1.081.000 in het derde kwartaal van 2024. Zzp’ers werken nu in alle sectoren en lagen van de arbeidsmarkt.
De positie van een goed verdienende consultant of ICT’er is natuurlijk onvergelijkbaar met die van een uitgebuite tomatenplukker, schoonmaker of pakketbezorger. Toch hebben alle zzp’ers gemeen dat ze, door de zelfstandigenaftrek en andere fiscale voordelen, minder belasting betalen en geen premies afdragen voor werknemersverzekeringen en pensioenen. ‘Doordat het aantal zzp’ers zo groot is, wordt het loongebouw in sommige sectoren ondermijnd en de sociale zekerheid uitgehold,’ zegt oud-advocaat Paul Bosch.