Het advies is woensdag met een begeleidende brief van algemeen deken Sanne van Oers naar de vaste Kamercommissie Asiel en Migratie gestuurd. De commissies concluderen in het advies dat het wetsvoorstel op gespannen voet staat met een aantal belangrijke uitgangspunten van de rechtsstaat, waaronder toegang tot het recht, het recht op een eerlijk proces en het algemene rechtsbeginsel van zorgvuldige belangenafweging en evenredigheid.
Volgens de NOvA bevat het wetsvoorstel ingrijpende wijzigingen zonder dat er uitvoeringstoetsen zijn gedaan. Bovendien wordt door een aantal tegenstrijdigheden met het Asiel- en Migratiepact de rechtszekerheid in gevaar gebracht, zegt de NOvA, die verwacht dat deze wijzigingen zorgen voor nog meer en complexere procedures. ‘Daarnaast wordt de rechtsbijstand aan een zeer kwetsbare groep door deze maatregelen ernstig beperkt, wat bijzonder zorgelijk en zeer onwenselijk is.’
Raad van State
Het advies, een eigen initiatief van de NOvA, komt kort nadat de Raad van State zich ook uiterst kritisch heeft uitgelaten over de wet en de gang van zaken. Minister Marjolein Faber heeft laten weten niet veel met de kritiek van het hoogste adviesorgaan te doen. Van Oers: ‘Daarmee worden de asielketen en de rechtsstaat willens en wetens onder grotere druk gezet. In een volwaardige democratische rechtsstaat behoren dergelijke belangrijke adviezen bovendien niet zomaar te worden genegeerd.’
Volgens de NOvA komt daarbij dat het gevolgde wetgevingsproces ‘rechtstreeks indruist’ tegen wat is afgesproken in het regeerprogramma. ‘Daarin wordt juist gewezen op het belang van democratisch tot stand gekomen wet- en regelgeving als één van de fundamenten van onze democratische rechtsstaat.’
Consultatie
De NOvA ziet het tegenovergestelde gebeuren. ‘Een belangrijk deel van de asielketen wordt door het vertrouwelijke karakter buitenspel gezet bij de consultatie en/of door de strakke reactietermijn. Zowel geconsulteerde als niet-geconsulteerde partijen, stuk voor stuk van belang voor de asielketen, wijzen op het averechtse effect van de maatregelen; zo ook de Raad van State. Werklast, doorlooptijden en daarmee maatschappelijke kosten zullen toenemen.’ De NOvA denkt dat dit uiteindelijk zijn weerslag zal hebben op de toegang tot het recht. ‘Tegelijkertijd bezuinigt minister Faber met dezelfde spoed op Vluchtelingenwerk als gespecialiseerde eerste lijn,’ schrijft Van Oers. ‘Dit maakt dat de druk op de rest van de asielketen, waaronder de asieladvocatuur, nog meer zal toenemen.’
De NOvA benadrukt verder dat zij als beroepsorganisatie geconsulteerd hadden moeten worden over de asielwetgeving. ‘Dan had er tijdig geadviseerd kunnen worden,’ aldus Van Oers. De NOvA hoopt dat het advies alsnog kan worden betrokken bij de behandeling van het wetsvoorstel en benadrukt dat ‘het voor zorgvuldige en effectieve wetgeving essentieel is dat niet alleen dit advies, maar ook alle andere adviezen die zijn gegeven over betreffende wetsvoorstellen worden betrokken bij de verdere wetsbehandeling’.
Lees hier het advies.