De afgelopen tijd nam de kritiek op advocaten in de Verenigde Staten toe. Advocaten die werkten voor de eerste Trump-regering werden publiekelijk ter verantwoording geroepen. Zo schreef een bekende juridisch commentator een kritisch stuk over elitekantoren. Zij zouden deze advocaten na afloop van Trumps regeerperiode in dienst nemen, waardoor de advocaten hun keuzes niet hoefden te verantwoorden. Bradley Wendel (1969, hoogleraar rechtsfilosofie aan Cornell Law School) volgt de ontwikkelingen met belangstelling. ‘Inmiddels zijn we aanbeland bij Trump 2.0 en we zullen zien wat deze advocaten gaan doen. Niemand maakt zich druk om een advocaat die zich bezighoudt met federale contracten. Maar wat als je betrokken bent bij het ontmantelen van de burgerrechtenafdeling? Of onderzoeken leidt tegen politieke vijanden van Trump? Wat zal er gebeuren als deze advocaten de overheid verlaten? Zijn de grote kantoren bereid ze aan te nemen? Kunnen ze aan de slag bij de elite-universiteiten?’
Een ander voorbeeld zijn advocaten van grote gas- en oliebedrijven. ‘Zij worden openlijk bekritiseerd. Waarom zou je deze vervuilende partijen bijstaan?’ Vragen die absoluut op hun plaats zijn, vindt Wendel. ‘Als er een ding is wat ik in mijn boek probeer te weerleggen, dan is dat het “non-accountability” principe. Advocaten kunnen niet simpelweg zeggen: ik ben jou geen uitleg verschuldigd.’ Hij wijst op een belangrijk onderscheid uit de morele filosofie. ‘Verantwoording afleggen is niet hetzelfde als zeggen dat je iets verkeerd hebt gedaan. Het betekent slechts dat je iemand een bepaalde rechtvaardiging verschuldigd bent, als medemens of vanuit een andere relatie.’
Rechtsstaat
Wendel meent dat advocaten hun keuzes over het algemeen kunnen verantwoorden als ze in lijn zijn met de rechtsstaat (‘rule of law’) en het geldende rechtssysteem. ‘De meeste mensen willen volledig over naar duurzame energiebronnen. Cool, maar zover zijn we nog niet. In de tussentijd kunnen advocaten wat mij betreft doen wat gedaan moet worden – dus ook vervuilende bedrijven bijstaan – mits ze zich houden aan de regels en de rechtsstaat respecteren.’
