Volgens de inlichtingendienst AIVD hebben criminele netwerken die een bedreiging vormen voor de nationale veiligheid vergaande, professionele capaciteiten om informatie te verzamelen over mensen die zij als een bedreiging zien. Dat kunnen criminele rivalen zijn, maar ook steeds vaker ambtenaren, politici, journalisten en advocaten.
De vaardigheden van gespecialiseerde criminele inlichtingenteams zijn op onderdelen te vergelijken met die van opsporings- en veiligheidsdiensten, constateert de AIVD. ‘Met behulp van eigen volgteams en volgapparatuur brengen ze woonadressen, werkadressen, verblijfplaatsen en sociale netwerken van hun doelwitten in kaart. Soms halen ze informatie uit overheids- en bedrijfsdatabanken met persoonsgegevens. Daarvoor kopen ze medewerkers om, of zetten die onder druk.’
Drugssmokkel
De bendes gebruiken ook apparatuur om de eigen omgeving te scannen teneinde uit handen te blijven van opsporingsdiensten. Dat criminelen zich hebben kunnen specialiseren in het inwinnen van inlichtingen en het voorbereidende werk voor (moord)aanslagen, komt door de grote omvang van de drugssmokkel via Nederland, stelt de AIVD. Die zorgt ervoor dat Nederlandse criminele netwerken grotere belangen te verdedigen hebben en ze structureel behoefte hebben aan informatie over potentiële bedreigingen voor hun handel.
Het inlichtingenwerk van criminele organisaties bedreigt de nationale veiligheid, meent de AIVD. ‘In de eerste plaats omdat het hun mogelijkheden vergroot om geweld te plannen en organiseren tegen onder meer advocaten, rechters, officieren van justitie, journalisten, bestuurders en politici. In het belang van de rechtsstaat moeten mensen in zulke beroepen hun werk ongehinderd en veilig kunnen doen.’
Taghi
Begin deze maand werd Taghi-advocaat Vito Shukrula aangehouden op verdenking van medeplichtigheid aan een criminele organisatie. Het OM maakte toen bekend een onderzoek te hebben ingesteld naar aanleiding van een signaal van de AIVD. In het jaarverslag legt de dienst uit waarom en wanneer de AIVD criminele netwerken onderzoekt. Dat gebeurt als het ernstige vermoeden bestaat dat een crimineel netwerk de nationale veiligheid schaadt, of nog kan en wil schaden.
Opsporing en vervolging van strafbare feiten zegt de AIVD over te laten aan OM en politie. ‘Doordat de politie, het OM en de AIVD elk vanuit hun eigen perspectief onderzoek doen naar criminele netwerken krijgt de Rijksoverheid een vollediger beeld van hoe Nederland weerbaarder kan worden tegen criminele ondermijning. Het onderzoek van de AIVD draagt concreet bij aan het voorkomen van geweld tegen ministers, officieren van justitie, rechters, journalisten en andere beroepen die worden omschreven als ‘belangendragers van de democratische rechtsorde’.