De werkvoorraad van gerechten bestaat uit binnengekomen zaken die nog niet zijn afgedaan. Vooral de rechtbanken zijn de boosdoener. Daar was de instroom van met name strafzaken bij de kantonrechter in 2024 hoger dan verwacht. Bij de gerechtshoven en de Centrale Raad van Beroep (CRvB) nam de werkvoorraad juist iets af.
In totaal kwamen in 2024 ongeveer 1,47 miljoen zaken binnen bij de gerechten, ongeveer vijf procent meer dan in 2023. Bij de rechtbanken waren 65 procent van de ingekomen zaken kantonzaken. Bij de gerechtshoven en de CRvB waren strafzaken met 54 procent de grootste categorie.
Ten opzichte van 2023 steeg het aantal ingekomen vreemdelingenzaken bij de rechtbanken het sterkst (26 procent meer), gevolgd door belastingzaken (23 procent meer bij de rechtbanken, 14 procent meer bij de gerechtshoven). De sterkste afname was te zien bij zaken bij de CRvB (17 procent minder) en civiele familiezaken bij de rechtbanken en gerechtshoven (respectievelijk 12 en 16 procent minder).
Afgehandelde zaken
Het aantal afgehandelde zaken steeg in 2024 licht met drie procent vergeleken met 2023. De sterkste groei was te zien bij belastingzaken (39 procent) en vreemdelingenzaken (24 procent) bij de rechtbanken en bij belastingzaken bij de gerechtshoven (twintig procent). Bij zaken bij de CRvB was de sterkste daling te zien (vijftien procent) vergeleken met een jaar eerder. Bij de rechtbanken en gerechtshoven was dat bij civiele familiezaken (twaalf en tien procent).
Doorlooptijden
In 2024 werd iets meer dan de helft van alle zaken binnen de daarvoor genormeerde tijd afgehandeld. De doorlooptijden verschillen sterk per gerecht en rechtsgebied.
De doorlooptijden worden beïnvloed door uiteenlopende factoren, zoals verschil in werkvoorraad, nieuwe wetgeving of jurisprudentie en zaakzwaarte. Ook de bezetting en capaciteit is een belangrijke factor. In 2024 was er, net als in eerdere jaren, sprake van een tekort aan rechterlijke capaciteit. De rechtspraak verwacht dat dit tekort ook in de komende jaren voor (te) lange doorlooptijden zal zorgen, aldus het jaarverslag.
Wrakingsverzoeken
In 2024 werden er 704 wrakingsverzoeken ingediend. Het grootste gedeelte daarvan (584) werd ingediend bij de rechtbanken, 99 bij de gerechtshoven, 19 bij de CRvB en twee bij het College van Beroep voor het bedrijfsleven (CBb). Zeventien wrakingsverzoeken werden toegewezen.
Het jaarverslag gaat ook in op het voornemen om meer uitspraken te publiceren. In 2024 werden in totaal 63.700 uitspraken gepubliceerd op rechtspraak.nl. In 2023 waren dat er 58.250. Sinds 2020 neemt het aantal gepubliceerde uitspraken jaarlijks gestaag toe.
Zondebok
In het jaarbericht bij het jaarverslag riep voorzitter van de Raad Henk Naves politici op de rechter niet als zondebok te gebruiken. Hij ziet steeds vaker dat politici bij hen onwelgevallige uitspraken een beeld schetsen van de rechter als ‘sta-in-de-weg’. Daarmee ondermijnen ze volgens Naves het gezag van de rechter en het vertrouwen in de rechtsstaat. Hoe vaker dat gebeurt, ‘hoe meer de geesten rijp worden gemaakt om rechterlijke uitspraken wél terzijde te schuiven. Het gebeurt al in andere landen, het is naïef om te denken dat wij een uitzondering blijven’, aldus Naves.