Eerder dit voorjaar was al duidelijk geworden dat de NSC-bewindsman dertig miljoen euro per jaar extra beschikbaar had kunnen maken. Dat geld kwam in reactie op het rapport van de Commissie Van der Meer II, die jaarlijks veertig miljoen euro extra nodig vond om de sociale advocatuur toekomst te geven.
Met dertig miljoen stelde Struycken in ieder geval een meerderheid in de Tweede Kamer tevreden. Tot teleurstelling van Kamer én beroepsgroep leek dat toegezegde bedrag echter pas op termijn vrij te komen, ook al had Van der Meer aangedrongen op spoed. Struycken kon het geld niet eerder beloven dan per 1 januari 2027, vertelde hij in april aan de Kamer.
Nu blijkt er iets veranderd, schrijft hij de Kamer in een brief. ‘Gezien de urgentie van de problematiek in de sociale advocatuur, is eerder actie vereist. Daarom zal ik binnen het rechtsbijstandsbudget al voor het jaar 2026 middelen beschikbaar stellen zodat de aanbevelingen van de commissie eerder opgevolgd kunnen worden.’
Daarmee kunnen al volgend jaar de puntenaantallen worden aangepast en de toeslagen (inclusief opvolgingstoeslag) plús basispunttarief omhoog. Daarvoor is het wel nodig dat zowel Eerste als Tweede Kamer instemt met de betreffende Algemene Maatregel van Bestuur (AMvB), maar dat hoeft volgens Struycken niet tot problemen te leiden.
Toekomstvisie
In zijn brief kondigt Struycken ook andere maatregelen aan die op korte termijn de positie van de sociale advocatuur moeten versterken. Zo praat hij op 9 juli met vertegenwoordigers van grote commerciële kantoren. De staatssecretaris vindt dat zij hun maatschappelijke verantwoordelijkheid moeten nemen en de sociale advocatuur dienen te ondersteunen.
Volgens Struycken kunnen de commerciële kantoren meehelpen om de dreigende tekorten van sociaal advocaten op bepaalde rechtsgebieden of in bepaalde regio’s op te vangen. Hij denkt daarbij concreet aan zaken in het sociaal-zekerheidsrecht. De Raad voor Rechtsbijstand krijgt de opdracht ervoor te zorgen dat de commerciële advocatuur zich kan inschrijven om zaken op basis van een toevoeging te doen.
De staatssecretaris zegt de dijk tussen de commerciële en de sociale advocatuur te willen doorbreken. Hij bepleit samenwerking tussen de beide disciplines. Zo zouden (grote) commerciële een eigen afdeling sociale advocatuur kunnen inrichten of onderdak kunnen bieden aan sociaal advocaten. Ook zouden commerciële advocaten zich kunnen opwerpen als buitenpatroon van sociaal stagiairs en zich garant stellen voor het financieel risico.
Een vergoeding van vijftien mille per jaar voor patroons, zoals voorgesteld door de VSAN, ziet Struycken niet zitten. Wel wordt de subsidieregeling voor de beroepsopleiding verlengd, zodat dit najaar opnieuw 175 stagiairs kosteloos kunnen starten. Ook komt er een voorschotregeling voor startende sociaal advocaten.
Struycken kondigt in zijn brief ook aan dat oud SP-fractieleider Lilian Marijnissen in augustus aan de slag gaat als kwartiermaker. Zij krijgt de opdracht in kaart te brengen wat er nodig is om een landelijk dekkend netwerk sociaaljuridische dienstverlening te realiseren. Nederland kent het Juridisch Loket en – in Heerlen en Breda – het Huis van het Recht, maar die beslaan niet het hele land.
