Tijn van Osch, tuchtrechter bij de raad van discipline Arnhem-Leeuwarden en tevens senior raadsheer bij het Gerechtshof aldaar, is er niet gerust op. ‘Ik moet natuurlijk voorzichtig zijn, want het kan zijn dat ik nog over dit soort zaken moet oordelen in de toekomst. Maar ik vraag mij af of het doen van dit soort onderzoeken “compatibel” is met de rol van advocaat, als je kijkt naar de advocatuurlijke kernwaarden, in het bijzonder de partijdigheid. Een advocaat doet natuurlijk altijd onderzoek naar de feiten, anders kan hij zijn cliënt niet goed adviseren. Dat kan allerlei vormen aannemen, maar het heeft altijd tot doel de partijwaarheid in te kleuren: de presentatie van de feiten vanuit het perspectief en het belang van de cliënt.’
Tuchtrecht-advocaat Inge Schouwink (foto) ziet dat anders. Volgens Schouwink zijn advocaten wel degelijk tot objectief onderzoek in staat. Dat hoeft, zegt zij, ook niet te schuren met de kernwaarde partijdigheid. ‘Een heel groot deel van het advocatenwerk is belangenbehartiging, maar als de opdracht luidt “onderzoek dit, en spaar mij niet”, dan kan een advocaat dat doen. Het belang van de cliënt is dat hij de regie houdt en het OM niet op de stoep staat en alle computers meeneemt.’
De cliënt heeft er volgens Schouwink ook belang bij dat het netjes gebeurt, want als het OM ziet dat er dingen onder het tapijt geveegd worden, zullen ze het onderzoek niet serieus nemen – het OM is tot niets verplicht. ‘Je moet dus waarborgen inbouwen, en dat gebeurt in de praktijk ook, maar die zijn niet openbaar. Ik weet alleen dat advocatenkantoor Capra op de website een protocol heeft gepubliceerd hoe zij feitenonderzoek doen in arbeidszaken. Overigens: iets anders is of de maatschappij of de politiek willen dat wij dit doen. Mijn persoonlijke mening is dat als je dit soort onderzoek als overheidstaak beschouwt, de overheid die taak ook zelf moet uitvoeren.’
Meer lezen? Ga naar de Jurist en lees het hele artikel Fraude-onderzoek door advocaten: ‘Er moet regelgeving komen’
