Coronacrisis

Nu de coronamaatregelen zijn losgelaten, experimenteren kantoren met hybride werken. ‘We zien dit voorjaar als testperiode.’

Advocaten zien zichzelf in de toekomst meer thuiswerken dan voorheen, maar kantoor blijft de meest prominente werkplek.  Wat betreft de toekomstige werkplek is flexibiliteit het sleutelwoord bij de kantoren. Bij verschillende kantoren is een interne enquête gehouden over de voorkeuren rondom thuis en op kantoor werken. Daaruit blijkt dat de wensen uiteenlopen. Terwijl jonge advocaten graag op kantoor zijn om ‘on the job’ te leren, vinden senior advocaten het vanuit huis prima werken. Maar dat thuiswerken meer ingebakken raakt in de verschillende organisaties is een feit.  

De dekens maken zich zorgen om de ontwikkeling van advocaat-stagiairs tijdens de coronapandemie. Zijn deze zorgen terecht? Vier beginnend advocaten vertellen.

Oppasservice aan huis, coronaverlof, coaching, gesprekken met psychologen, retraites in de natuur en de gekste sociale online-activiteiten. De grote kantoren doen er alles aan om hun mensen de crisis door te helpen.

Van de 16.000 misdrijfzaken die in maart, april en mei noodgedwongen moesten worden uitgesteld vanwege de coronacrisis, is inmiddels ruim veertig procent afgehandeld. Dat blijkt uit cijfers van de Raad voor de rechtspraak. De verwachting is dat de corona-achterstand in het strafrecht eind 2021 volledig is weggewerkt.

Het aangepaste wetsvoorstel Tijdelijke wet maatregelen covid-19 kent de overheid te veel ruimte toe om fundamentele rechten en vrijheden van burgers in te perken of helemaal teniet te doen, stelt de NOvA.

Het aangepaste voorstel voor de ‘coronawet’ bevat verbeteringen, stelt advocaat Willem van der Werf, maar veel wijzigingen zijn niet meer dan window dressing.  Qua democratische controle en strafbaarheid schiet het wetsvoorstel nog steeds behoorlijk tekort.

Op rechtsstatelijke beginselen als openbaarheid, aanwezigheid ter zitting en equality of arms wordt in coronatijd flink ingeleverd, vooral door advocaten en rechtzoekenden. ‘De algemene lijn die ontstaat, is zorgwekkend.’

De maatregelen tegen het coronavirus zijn gebaseerd op een wet die daar­voor grotendeels geen grondslag biedt en zijn in strijd met de Grondwet. De democratische rechtsstaat wordt behoorlijk verwaarloosd, stelt Willem van der Werf, partner bij Van der Feltz advocaten.

Sociaal advocaten met een omzetdaling in 2020 van meer dan twintig procent, kunnen een financiële tegemoetkoming van maximaal veertigduizend euro krijgen. Dit “vangnet” voor de coronacrisis komt in aanvulling op eerdere steunmaatregelen voor de sociale advocatuur.

Stuur processtukken vooraf toe, log tijdens een schorsing echt uit en breng je toga tijdig naar de stomerij. Advies van advocaten voor advocaten bij het verlenen van rechtsbijstand op afstand.

Advocaten zijn niet te spreken over de coronamaatregelen die rechtbanken, politiebureaus en gevangenissen nemen. Het schaadt zowel verdachten als slachtoffers, zeggen ze.

Stickers op de vloeren, verschillende looproutes, een clean desk policy en desinfecteerpompjes op alle afdelingen. Advocatenkantoren bereiden zich zorgvuldig voor op het moment dat weer meer medewerkers naar kantoor komen.

De nieuwbakken anderhalvemeter-samenleving werpt allerlei juridische vragen op. Advocaten helpen bij het oplossen daarvan. In de horeca, op scholen en in verpleeghuizen. ‘Wij brengen de juridische consequenties in kaart en denken mee.’

De rechtspraak behandelt vanaf 11 mei weer op beperkte schaal rechtszaken in de zittingszaal, in fysieke aanwezigheid van procespartijen en verdachten. Publiek krijgt nog altijd geen toegang.

Kort na invoering van de coronamaatregelen werd Frans Knüppe verkozen tot algemeen deken. ‘Het aanbod van onze dienstverlening moeten we zo goed mogelijk intact houden.’

Hoe hard wordt de advocatuur geraakt door de coronacrisis? Het Advocatenblad peilde de stemming in de beroepsgroep. De uitkomsten van deze enquête zijn eerder confronterend dan verrassend.

Naast urgente rechtszaken laat de Rechtspraak sinds 7 april zo veel mogelijk andere zaken doorgaan. Zittingen vinden vaak virtueel plaats: via Skype of telehoren. Vier advocaten delen hun ervaringen.

De Rechtspraak maakt zijn gebouwen zo spoedig mogelijk klaar voor een samenleving waar anderhalve meter afstand voorlopig de norm is. Dat zegt Henk Naves, voorzitter van de Raad voor de rechtspraak, in het gepubliceerde jaarverslag van de Rechtspraak.

De linkse oppositiepartijen in de Tweede Kamer willen dat minister Dekker voor Rechtsbescherming een redelijk inkomen voor sociaal advocaten en tolken/vertalers garandeert. Dat blijkt uit schriftelijke vragen die SP-Kamerlid Michiel van Nispen stelt aan Dekker, ook namens GroenLinks en PvdA.

Door de coronacrisis lopen deals, fusies en overnames sterk terug. Het type werk binnen M&A secties van kantoren verschuift. Hoe zal de markt zich ontwikkelen? ‘Het is onmogelijk nu al te weten waar deze vrijwel allesomvattende crisis toe zal leiden.’

De coronacrisis bedreigt een kwart van alle advocatenkantoren in hun bestaan, blijkt uit een enquête van het Advocatenblad onder de beroepsgroep. Met name kleine kantoren hebben het moeilijk.

De ministers Dekker (voor Rechtsbescherming) en Grapperhaus (Justitie en Veiligheid) hebben een spoedwet ingediend die het mogelijk dat rechtbanken elektronisch zitting houden. Ook rechtspersonen kunnen dankzij de tijdelijke wet rechtsgeldige besluiten nemen.

De Rechtspraak probeert vanaf 7 april zoveel mogelijk zaken op afstand te behandelen, zonder fysieke aanwezigheid van procespartijen.

Diverse advocatenkantoren bieden ondernemers de helpende hand met zogeheten corona helpdesks.

Tegen mensen die misbruik maken van het coronavirus treedt justitie harder en sneller op. Tegelijk vertraagt de uitvoering van het strafrecht: alle taakstraffen zijn bijvoorbeeld stopgezet.

Er wordt niet alleen online gewerkt. Kantoren proberen ook de sociale binding tussen medewerkers langs digitale weg in stand te houden.

Het juridisch haastwerk achter de corona-maatregelen heeft wel erg vage rechtsnormen opgeleverd, vinden strafpleiters Gerard Spong en Tjalling van der Goot. Beiden zien een rol voor de advocaat als bewaker van de rechtsstaat. ‘Wij kunnen tegenspraak bieden.’

Nu de rechtbanken en gerechtshoven fysiek gesloten zijn, worden urgente zaken via video- en telefoonverbinding behandeld. Strafrechtadvocaten verlenen bijstand op afstand. Dat gaat goed, maar heeft ook zijn beperkingen. De rechtbanken blijven ook na 6 april dicht.

Er komen steeds meer initiatieven van advocaten die ondernemers in nood gratis of tegen een gereduceerd tarief van advies voorzien.

Advocaten die op toevoeging werken en nu door de coronacrisis in financiële problemen dreigen te komen, kunnen een voorschot krijgen van de Raad voor Rechtsbijstand. De Vereniging Advocatenbelangen vindt de toegezegde extra steunmaatregelen onvoldoende. Volgens de VA hebben toevoegingsadvocaten meer financiële bijstand nodig om het hoofd boven water te houden.

Binnen een week van advocaat-stagiair naar ic-verpleegkundige. De Limburgse Marlène Bergmans (46) vindt dat ze nu in haar oude beroep waardevoller is. ‘Op de intensive care kan ik een grote bijdrage leveren.’

De ict-afdelingen van kantoren draaien vele overuren om werken vanuit huis mogelijk te maken. Tegelijk biedt de crisis grote kansen voor technologische vernieuwing. ‘Dit betekent een keerpunt’.

De sociale advocatuur heeft geen grammetje vet meer op de botten. De sector heeft snel en onvoorwaardelijk steun nodig, stelt strafrechtadvocaat Robert Malewicz.

Hoe ervaren advocaten de coronacrisis? Bedreigt die de continuïteit van hun kantoor? Bekijk hier portretten van vier advocaten.

In de strijd tegen de corona-uitbraak zijn alle rechtbanken, gerechtshoven en bijzondere colleges tot en met 6 april gesloten. Specialisatieverenigingen luiden als gevolg van de maatregel de noodklok voor advocaten die in de problemen komen. ‘Zorg voor een overbruggingsregeling of voorschotregeling.’

Het is alle hens aan dek bij veel advocatenkantoren. De coronacrisis doet een dringend beroep op hun inhoudelijke expertise. Van het adviseren over werktijdverkorting tot het organiseren van extra financiën, advocaten staan midden in de actualiteit.

Hoe krijg je processtukken tijdig op de plaats van bestemming als corona communicatie langs de traditionele weg belemmert? Civilist Willem Heemskerk, advocaat bij Pels Rijcken, zet de mogelijkheden op een rijtje.

Meerdere advocatenkantoren hebben hun personeel gevraagd thuis te werken. Zo er wordt vergaderd, dan gebeurt dat langs digitale weg.